Nowa rola platform sprzedażowych

Sprzedaż towarów do konsumentów w UE, zarówno w ramach obrotu pomiędzy państwami członkowskimi, jak i w odniesieniu do towarów sprowadzanych do Unii z państw trzecich, w znacznej części, dokonywana jest za pośrednictwem platform sprzedażowych (tzw. marketplaces). Dużym problemem w UE jest efektywność poboru VAT w związku z rozliczaniem podatku należnego od takich transakcji, zwłaszcza w przypadku sprzedawców spoza UE. W przypadku sprzedaży za pośrednictwem interfejsu elektronicznego kwestią problematyczną jest bowiem relatywnie duże obciążenia administracyjne i koszty ciążące na przedsiębiorcach oraz administracji skarbowej wynikające z rozliczania podatku należnego od takiej sprzedaży.

W celu rozwiązania ww. problemu, pakiet VAT e-commerce przewiduje przepisy nakładające obowiązek zapłaty VAT na podatników ułatwiających, przy użyciu interfejsu elektronicznego, niektóre kategorie dostaw. Wprowadzenie nowych przepisów ma pozwolić na przeniesienie ciężaru wykonania obowiązków określonych w przepisach VAT z bardzo dużej grupy przedsiębiorców (tzw. dostawców bazowych) na znacznie mniej liczną grupę operatorów interfejsów elektronicznych.

W tym względzie do Dyrektywy VAT dodano nowy przepis art. 14a, przewidujący że jeżeli podatnik ułatwia – poprzez użycie interfejsu elektronicznego, takiego jak platforma handlowa, platforma, portal lub podobne środki (angielska wersja: “a marketplace, platform, portal or similar means”):

• sprzedaż na odległość towarów importowanych z terytoriów trzecich lub państw trzecich w przesyłkach o rzeczywistej wartości nieprzekraczającej 150 EUR,
• dostawę towarów na terytorium Wspólnoty przez podatnika niemającego siedziby na terytorium Wspólnoty na rzecz osoby niebędącej podatnikiem,

uznaje się, że podatnik ten otrzymał i dokonał dostawy tych towarów samodzielnie.

Powyższy przepis wprowadza fikcję prawną (wyłącznie na potrzeby podatku VAT), polegającą na przyjęciu, że podatnik ułatwiający za pomocą interfejsu elektronicznego wyżej wskazane dostawy towarów na rzecz konsumentów, dokonywane przez tzw. dostawców bazowych:

• samodzielnie otrzymał (nabył) te towary (fikcja prawna w postaci przyjęcia, że ma miejsce dostawa towarów B2B pomiędzy dostawcą bazowym a operatorem interfejsu elektronicznego) oraz
• dokonał dostawy tych towarów (fikcja prawna polegająca na przyjęciu, że dochodzi do dostawy towarów B2C pomiędzy operatorem interfejsu elektronicznego a ostatecznym nabywcą tych towarów, tj. konsumentem, który faktycznie nabywa te towary).
  
  

W rezultacie, dostawa bazowa nie będzie wywierała skutków w VAT (będzie transparentna z punktu widzenia VAT). Skutki w VAT będą wywierały dwie fikcyjne dostawy B2B i B2C. Przy czym, w takich przypadkach wysyłka lub transport towarów będą zawsze przypisane „fikcyjnej” dostawie dokonywanej przez podatnika ułatwiającego dostawy towarów poprzez użycie interfejsu elektronicznego na rzecz ostatecznego nabywcy towarów. Pierwsza dostawa (pomiędzy dostawą bazowym a interfejsem elektronicznym - B2B), w przypadku sprzedaży towarów importowanych, będzie opodatkowana w kraju trzecim (w kraju wysyłki). W przypadku dostaw na terytorium Wspólnoty, przepisy będą przewidywać zwolnienie z prawem do odliczenia (w Polsce stawkę 0 %).

W konsekwencji, realnemu opodatkowaniu będzie zawsze podlegała ta druga dostawa B2C – pomiędzy operatorem interfejsu elektronicznego a konsumentem. Operator interfejsu elektronicznego będzie traktowany jako podatnik VAT dokonujący dostawy towarów na rzecz konsumenta, ze wszystkimi tego konsekwencjami w zakresie m.in. rozliczenia, zadeklarowania i udokumentowania takiej transakcji. Operator przy tym będzie mógł korzystać z procedur VAT-OSS i VAT-IOSS na takich samych zasadach co inni podatnicy.

Przy czym, należy podkreślić, iż przepisy pakietu VAT e-commerce będą dotyczyły wyłącznie operatorów interfejsów elektronicznych, którzy ułatwiają dokonanie określonych typów dostaw towarów. Jak wskazano w uzasadnieniu do Projektu ustawy implementującej pakiet VAT e-Commerce do polskiego porządku prawnego, przez interfejs elektroniczny należy rozumieć dowolne urządzenie lub oprogramowanie pozwalające na nawiązanie kontaktu pomiędzy użytkownikiem będącym sprzedawcą a użytkownikiem dokonującym zakupu. Przepisy znowelizowanej ustawy o VAT (art. 7a ust. 1) celowo będą wymieniać tylko przykładowe możliwe typy interfejsów elektronicznych w celu objęcia swoim zakresem również innych rodzajów mogących pojawić się w przyszłości.

Wyjaśnienie kiedy mamy do czynienia z „ułatwianiem” znajduje się zaś w art. 5b Rozporządzenia Wykonawczego Rady (UE) 2019/2026 z dnia 21 listopada 2019 r. zmieniającego rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 oraz w Notach wyjaśniających Komisji Europejskiej.

Biorąc pod uwagę ww. przepisy, w praktyce, mogą pojawić się wątpliwości czy w konkretnym przypadku mamy do czynienia z operatorem zarządzającym ”interfejsem elektronicznym” w rozumieniu ww. przepisów oraz czy dochodzi do ułatwiania sprzedaży przy jego wykorzystaniu.

Każdy przypadek należałoby oceniać indywidualnie, biorąc pod uwagę charakter prowadzonej działalności podmiotu, cel wprowadzanych przepisów oraz czynności wykonywane w ramach świadczonych usług dla sprzedawców.

W sytuacji gdy będziemy mieć do czynienia z platformą zobowiązaną do poboru VAT, należy również zastanowić się nad jej odpowiedzialnością za pobór i rozliczenie VAT (w zakresie informacji otrzymywanych od sprzedawców co do przeprowadzonych transakcji) oraz w jaki sposób zabezpieczyć pozycje platformy w tym zakresie.

Pakiet VAT e-Commerce nakłada również na określonych operatorów interfejsów elektronicznych, za pośrednictwem których świadczone są usługi oraz dokonywane dostawy towarów na terytorium UE na rzecz konsumentów, obowiązek prowadzenia specjalnej ewidencji tych transakcji w postaci elektronicznej. Ewidencja ta będzie musiała być udostępniana na żądnie właściwego organu podatkowego w drodze elektronicznej.

Izabela Jędra, Młodszy Menedżer w Zespole ds. Podatków Pośrednich w KPMG w Polsce
Kamil Chmielewski, Supervisor w Zespole ds. Podatków Pośrednich w KPMG w Polsce

W numerze:

• Wstęp – Tomasz Bełdyga
• Faktura ustrukturyzowana – nowy rodzaj faktury VAT – Łukasz Daniek
• Odchudzanie VAT w praktyce – Tomasz Piotrowski
• Druga odsłona pakietu SLIM VAT – Natalia Kłoś, Patryk Roratowski
• Pakiet VAT e-commerce – zmiana zasad opodatkowania VAT w handlu B2C– Izabela Jędra, Kamil Chmielewski
• Nowa rola platform sprzedażowych – Izabela Jędra, Kamil Chmielewski
• Projekt Rozporządzenia zmieniającego JPK_VAT z deklaracją – Izabela Jędra, Kamil Chmielewski
• Rozliczanie VAT w mechanizmie odwrotnego obciążenia – przełomowy wyrok TSUE – Marek Bielawski
• Podatek cukrowy – Zbigniew Sobecki, Rafał Roczniak