Minister Finansów zapowiedział kolejne odroczenie mechanizmu pay and refund, jak i przeprowadzenie w trakcie 2021 r. nowelizacji przepisów dotyczących WHT. Z kolei, już od 1 stycznia 2021 r. ma zmienić się właściwość urzędu do spraw podatku u źródła. Niezmiennie, płatnik powinien dochowywać należytej staranności dokonując płatności podlegających WHT.

Kolejne odroczenie

Minister Finansów w piśmie z 6 listopada 2020 r. poinformował, że uwzględniając wyjątkowe uwarunkowania prowadzenia procesu legislacyjnego, w szczególności ograniczenia związane z pandemią COVID-19, planowane jest wydanie rozporządzeń, na podstawie których wyłączony zostanie mechanizm obowiązkowego poboru podatku u źródła według stawki krajowej, z prawem do zwrotu całości bądź części podatku (tzw. mechanizm WHT pay and refund). Równolegle prowadzony będzie proces legislacyjny w zakresie konsultowanych zmian, tak by go zakończyć w 2021 r. Zatem, spodziewamy się odroczenia wejścia w życie mechanizmu pay and refund o kolejne 6 miesięcy, tj. do 30 czerwca 2021 r.

Zmiany w systemie Pay and Refund

Ponadto, przedstawiciele Ministerstwa Finansów podczas spotkania z doradcami we wrześniu tego roku nakreślili kierunek dalszych zmian w zakresie mechanizmu pay and refund, wśród których rozważa się:

  • ograniczenie mechanizmu pay and refund tylko do podmiotów powiązanych,

  • ograniczenie limitu 2 mln zł do płatności pasywnych (dywidendy, odsetki, należności licencyjne) i tym samym wyłączenie z limitu usług niematerialnych,

  • rozszerzenie zakresu opinii o stosowaniu zwolnienia (ang. clearance opinion) o zwolnienia i stawki obniżone stosowane na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (tym samym opinia ma zyskać nową nazwę – opinia o stosowaniu preferencji),

  • wyłączenie mechanizmu pay and refund w przypadku dywidend krajowych,

  • wskazanie na szczeblu ustawy, że standard należytej staranności jest wyższy w przypadku płatności do podmiotów powiązanych,

  • zmiana w zakresie podpisywania oświadczenia o stosowaniu preferencji (WH-OSC) tj. powinno być podpisane zgodnie z zasadami reprezentacji, a nie przez cały zarząd,

  • opinia o stosowaniu zwolnienia, jeśli została już wydana, będzie obowiązywała od dnia wejścia w życie mechanizmu pay and refund.

Poza nowelizacją zmian w przepisach, Ministerstwo Finansów potwierdziło, że trwają prace nad ostateczną wersją objaśnień, których projekt ukazał się w 19 czerwca 2019 r.
 

Zmiana urzędu właściwego ds. WHT

Ponadto, warto zwrócić uwagę, że Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa pracują nad zmianą właściwości wyspecjalizowanych urzędów skarbowych. Od 1 stycznia 2021 r. urzędy te skoncentrują się na obsłudze średnich i dużych firm. Obsługą największych firm w Polsce będzie zajmował się wyspecjalizowany urząd skarbowy o zasięgu krajowym, który powstanie na bazie Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie. Zgodnie z projektem rozporządzenia z dnia 19 października 2020 r. urzędem skarbowym właściwym w skali kraju za zryczałtowany podatek dochodowy od osób prawnych (WHT) ma być Lubelski Urząd Skarbowy w Lublinie.

Należyta staranność

Już od 1 stycznia 2019 r. płatnicy podatku u źródła są zobowiązani są do zachowania tzw. należytej staranności. Obowiązek dochowywania należytej staranności dotyczy wszystkich płatności (niezależnie od ich kwoty), które podlegają WHT zgodnie z przepisami ustawy o CIT. Przy tym płatnik jest zobowiązany do dochowania należytej staranności uwzględniając charakter oraz skalę prowadzonej działalności. Trzeba jednak podkreślić, że wyłączenie odpowiedzialności płatnika nie jest możliwe m. in. jeśli podatnik i płatnik są podmiotami powiązanymi.

Weryfikacja warunków do stosowania zwolnienia, stawki obniżonej lub niepobrania WHT nie może się ograniczać jedynie do przepisów, które wprost się odnoszą do podatku u źródła tj. przedmiotu opodatkowania, statusu odbiorcy płatności, stawek WHT. W stosunku do płatności podlegających WHT organy mogą stosować klauzule przeciwdziałające unikaniu opodatkowania: ogólną (GAAR), szczególne (SAAR) i traktatowe (PPT, LoB). Oznacza to, że przy dokonywaniu płatności podlegających WHT płatnik powinien znać i rozumieć uzasadnienie gospodarcze transakcji, strukturę właścicielską / kapitałową odbiorcy, czy substancję gospodarczą odbiorcy (znać jego funkcje, aktywa i ryzyka).

Sankcje za niedochowanie należytej staranności są wysokie. Płatnik narażony jest na zapłatę podstawowej stawki WHT (najczęściej 20% lub 19%) wraz z odsetkami za zwłokę. Ponadto, płatnikowi dodatkowo grozi sankcja na podstawie Ordynacji podatkowej (tzw. dodatkowe zobowiązanie podatkowe) na poziomie 10% wartości brutto należności podlegających WHT. Niezależnie, od sankcji na podstawie ustawy o CIT i Ordynacji podatkowej, organy w stosunku do osób indywidualnych odpowiedzialnych za WHT mogą stosować kary na podstawie przepisów karnych skarbowych.
 

Procedura WHT

W ramach dochowywania należytej staranności, obok zabezpieczenia podejścia poprzez wystąpienie o opinie o stosowaniu zwolnienia czy o interpretację podatkową, płatnik WHT powinien wprowadzić wewnętrzną procedurę pozwalającą weryfikować warunki dokonywania płatności, w tym dokumentacyjne, jak i przypisać obowiązki związane z WHT odpowiednim pracownikom. Procedura WHT wpisuje się również w nowych obowiązek związany z realizacją strategii podatkowej.

Autor:

Iwona Krzemińska, menedżer w zespole ds. CIT w KPMG w Polsce