Nowe przepisy w zakresie cen transferowych to próba doprecyzowania lub nadania nowego znaczenia pojęciom będących podstawą do rozliczeń grupowych skutkujących licznymi obowiązkami na gruncie tych przepisów. Kompletną transformację przeszła chociażby definicja podmiotów powiązanych, która znacząco rozszerza grono podmiotów uznanych za powiązane. Zgodnie z nową definicją poziom progu wynoszący co najmniej 25% nie odnosi się tylko do udziałów w kapitale, ale również do innych niż udziały instrumentów mających wpływ na zależność właścicielską. Takimi instrumentami od 2019 r. są m.in.: prawa głosu w organach kontrolnych/zarządczych, udział lub prawa udziału w zyskach lub majątku, posiadane jednostki uczestnictwa, jak również certyfikaty inwestycyjne. Nowe brzmienie otrzymało również pojęcie powiązania pośredniego oraz powiązania osobowego, gdzie istotną rolę odgrywa warunek posiadania rzeczywistej zdolności danej osoby do wpływania na podejmowane przez dany podmiot kluczowych decyzji gospodarczych. Katalog definicji w zakresie cen transferowych został poszerzony również o pojęcie transakcji kontrolowanej oraz ceny transferowej, które dotychczas nie były zdefiniowane w polskim systemie prawnym. Przesłanką do wprowadzenia obydwu tych definicji była potrzeba zminimalizowania wątpliwości i trudności interpretacyjnych z nimi związanych. Pojęcie transakcji kontrolowanej obejmuje zgodnie z nowymi przepisami wszelkie działania handlowe, w tym także restrukturyzację, zawarcie umowy o podziale kosztów, umowy wspólnego przedsięwzięcia, czy też umowy spółki osobowej. Natomiast pojęcie ceny transferowej opiera się na znaczeniu rezultatu finansowego warunków ustalonych w wyniku istniejących powiązań, w tym cenie, wynagrodzeniu, wyniku lub wskaźniku finansowym. Na szczególną uwagę w zakresie pojęć i definicji zasługują nowe zapisy odnoszące się do charakteru zależności pomiędzy podmiotami, które tworzą z nieuzasadnionych przyczyn ekonomicznych struktury służące ominięciu przepisów w zakresie cen transferowych. Zgodnie z nowymi przepisami w takim przypadku wszystkie podmioty uczestniczące w takiej strukturze będą uznane za podmioty powiązane.
 

Kolejna odsłona przepisów w zakresie cen transferowych związana z determinacją obowiązków dokumentacyjnych wprowadza uproszczenie w stosunku do skomplikowanych formuł zaproponowanych przez ustawodawcę w przepisach, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2017 r. Obowiązek przygotowania dokumentacji podatkowej do transakcji realizowanych z podmiotami powiązanymi ciąży na podatnikach, w przypadku gdy wartość tych transakcji przekroczy ustawowe limity, wynoszące:

a. 10 000 000 zł w przypadku transakcji towarowej
b. 10 000 000 zł w przypadku transakcji finansowej
c. 2 000 000 zł w przypadku transakcji świadczenia usług
d. 2 000 000 zł w przypadku transakcji innej niż wskazanej powyżej.

Progi dokumentacyjne ustala się osobno dla transakcji kosztowych i przychodowych, jak również dla każdej transakcji oddzielnie analizując jej charakter niezależnie od przyporządkowania do kategorii wskazanych powyżej. Charakter transakcji ocenia się pod kątem jej ekonomicznego wpływu na danego podatnika oraz możliwych do zastosowania kryteriów porównywalności i metod weryfikacji cen. Co istotne, znowelizowane przepisy precyzyjnie determinują co powinno zostać uznane za wartość transakcji kontrolowanej. Odpowiednio dla pożyczki i kredytu jest to wartość kapitału, dla emisji obligacji wartość nominalna obligacji, dla gwarancji wartość sumy gwarancyjnej, natomiast dla pozostałych rodzajów transakcji są to inne wartości ustalone na podstawie wystawionych/otrzymanych faktur, umów bądź przekazanych/otrzymanych płatności. Jednocześnie wskazano, iż wartości uwzględniane w trakcie determinowania obowiązków dokumentacyjnych powinny być wartościami netto, tj. pomniejszone o wartość podatku od towarów i usług.

Znowelizowane przepisy w zakresie cen transferowych to nie tylko dodatkowe obowiązki raportowania i obowiązkowe analizy porównawcze, ale również szereg zwolnień umożliwiających podatnikom ograniczenie zaangażowania administracyjnego w proces przygotowania dokumentacji podatkowej. Pierwszym i najistotniejszym zwolnieniem, z którego mogą skorzystać podatnicy na kanwie nowych przepisów jest wyłączenie z obowiązku dokumentacyjnego transakcji realizowanych pomiędzy dwoma polskimi spółkami. Możliwość skorzystania ze zwolnienia obwarowana jest szeregiem zastrzeżeń niemniej jednak, sam fakt wprowadzenia tego typu ograniczeń daje potencjalnie przestrzeń do efektywniejszego zarządzania ilością przygotowywanych dokumentów. Zwolnieniu podlegają również transakcje realizowane pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład podatkowych grup kapitałowych, jak również transakcje objęte decyzją w zakresie uprzednich porozumień cenowych (tzw. APA). Ponadto, ustawodawca zakłada wyłączenie z obowiązku dokumentacyjnego transakcji nie stanowiących trwale przychodu lub kosztu uzyskania przychodu i transakcji w przypadku, których cena została ustalona w trybie przetargu. Co istotne, brak obowiązku dokumentacyjnego nie zwalnia w żadnym wypadku z konieczności realizowania transakcji na zasadach rynkowych. Takie zwolnienia mają jedynie na celu ograniczenie zaangażowania administracyjnego po stronie podatników oraz skierowanie sił na transakcje mające kluczowe znaczenie z punktu widzenia ewentualnego transgranicznego transferu zysków.

Katarzyna Olejnik-Długaszek, starszy menedżer w zespole ds. cen transferowych w KPMG w Polsce
Jakub Roszkiewicz, menedżer w zespole ds. cen transferowych w KPMG w Polsce