Własność intelektualna pod lupą

Własność intelektualna pod lupą

W ramach rozwoju nowoczesnej gospodarki obserwuje się skokowy wręcz wzrost roli własności intelektualnej i usług o charakterze niematerialnym. Trudno bowiem obecnie wyobrazić sobie funkcjonowanie jakiejkolwiek znaczącej firmy bez konieczności prowadzenia choćby analiz rynku, nabywania licencji czy też zaawansowanych usług IT.

1000

W ramach rozwoju współczesnych korporacji i megakorporacji szereg takich usług świadczonych jest przez wyspecjalizowane podmioty z grupy, skupiające się na obsłudze tzw. klienta wewnętrznego, czyli właśnie podmiotów powiązanych. Zmiany te pociągnęły za sobą burzliwy rozwój tzw. centrów usług wspólnych, które stały się motorem rozwoju wielu polskich miast.

Grupy kapitałowe – perspektywa podatkowa

Z perspektywy podatkowej kluczowe jest to, że powszechną praktykę stanowi nabywanie od podmiotów powiązanych szeregu licencji i usług o charakterze niematerialnym, a następnie wykorzystywanie ich w ramach działalności i całkowitym kosztem nabycia tych usług obciążanie innych podmiotów z grupy. 

Kluczowym zagadnieniem staje się zatem możliwość zaliczania do kosztów podatkowych tego typu usług nabytych od podmiotów powiązanych. Brak bowiem takiej możliwości może postawić pod znakiem zapytania dalszy rozwój szeregu wyspecjalizowanych podmiotów świadczących usługi na rzecz podmiotów powiązanych (w tym w pewnym zakresie operujących w sektorze centrów usług wspólnych).

Od dłuższego czasu pomiędzy organami skarbowymi i podatnikami toczą się liczne spory na temat konsekwencji podatkowych wykorzystywania usług o charakterze niematerialnym w ramach grup kapitałowych. W wyniku powyższego wytworzyła się praktyka, zgodnie z którą korzystanie z takiej własności powinno zawsze odbywać się za wynagrodzeniem ustalanym w wysokości rynkowej. Przedmiot sporu oscylował zatem wokół dwóch zagadnień, czy po pierwsze usługi zostały faktycznie wykonane, a po drugie jak powinna zostać ustalona wartość rynkowa opłat z tego tytułu.
Od pewnego jednak czasu organy skarbowe starają się w ogóle kwestionować zasadność ponoszenia opłat za licencje i usługi niematerialne na rzecz podmiotów powiązanych. W niestety już dość licznych decyzjach organy skarbowe twierdzą, iż ponoszenie takich opłat na rzecz podmiotu powiązanego powoduje, że znika związek takiego kosztu z przychodami spółki. Oczywiście rodzi się pytanie, jak organy skarbowe doszły do takiej konkluzji. Czy sam fakt ponoszenia opłat na rzecz podmiotu powiązanego niweczy związek kosztu z przychodem? Czy w sytuacji, kiedy identyczna opłata byłaby ponoszona na rzecz podmiotu niepowiązanego, taki związek mógłby istnieć? Póki co są to w dużej mierze pytania retoryczne. W ciągu ostatnich tygodni wojewódzkie sądy admi-nistracyjne kilkukrotnie wypowiadały się w tej tematyce i przyjęły stanowisko korzystne dla podatników. Ciągle brak jednak ostatecznego rozstrzygnięcia na poziomie Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Własności intelektualne a nowelizacja podatku CIT i PIT

Żeby było ciekawiej, na początku roku weszła w życie obszerna nowelizacja podatku CIT i PIT, wprowadzająca istotne ograniczenia w zakresie możliwości zaliczania w koszty opłat za korzystanie z własności intelektualnej. Na chwilę obecną, o ile opłaty takie ponoszone są na rzecz podmiotów powiązanych, do kosztów zaliczyć można jedynie kwotę 3 mln PLN. Ponad tę kwotę koszt podatkowy stanowić będą koszty ograniczone do 5% tzw. EBITDA podatkowej. Będą… chyba że wcześniej spółka była już właścicielem przedmiotu licencji. Wówczas ograniczenie sięga dalej i może efektywnie ograniczyć te koszty do zera.
Czy oznacza to zatem, że ustawodawca wprowadził quasi-definicję wysokości rynkowej opłat licencyjnych? Nic z tych rzeczy. Problematyka wartości rynkowej jest nadal aktualna. Niepewność podatników jednak tylko wzrasta, bo obecnie mogą znaleźć się w sytuacji, kiedy nie dość, że opłaty zostaną uznane za nierynkowe (zbyt niskie lub zbyt wysokie), co może generować problem zarówno po stronie licencjobiorcy, jak i licencjodawcy, to jeszcze nabywca musi monitorować, czy ta rynkowa wartość nie spowodowała przekroczenia limitu kosztów. Nic przecież nie stoi na przeszko-dzie, aby rynkowa opłata była wyższa od przyjętych przez ustawodawcę limitów kosztów.

Uprzednie porozumienie cenowe

Od powyższych ograniczeń istnieje jednak istotny wyjątek – to sytuacja, kiedy prawidłowość ceny została potwierdzona uzyskaniem tzw. uprzedniego porozumienia cenowego (tzw. Adavnced Price Agreement – APA). Co prawda sama procedura jest żmudna, czasochłonna i kosztowna, jednak jej efekty mogą być bardzo pozytywne dla podatników. Z jednej bowiem strony uzyskanie uprzedniego porozumienia cenowego ogranicza możliwość kwestionowania rynkowości stosowanej ceny, z drugiej zaś pozwala na zaliczanie do kosztów podatkowych wspomnianych opłat bez ograniczeń kwotowych.

Ministerstwo Finansów informuje, że pracuje obecnie nad wprowadzeniem uproszczonych modeli APA właśnie w celu umożliwienia skorzystania z wyjątku od limitacji kosztów usług niematerialnych i licencji. Niestety, trudno powiedzieć, kiedy takie rozwiązanie mogłoby wejść w życie.

Niezależnie jednak od tego, czy uproszczenie zostanie wprowadzone, nadal aktualne pozostaną problemy związane z udokumentowaniem wykonania usług, tudzież wykazaniem związku licencji z przychodami. Skonkludować to można zatem w ten sposób, iż albo podatnicy będą zmuszeni wziąć w całości na siebie koszty nowelizacji ustawy CIT i PIT (i nadal borykać się z dotychczasowymi problemami udokumentowania wykonania i związku kosztu z przychodami), licząc na możliwe, choć niepewne wprowadzenie uproszczonego APA, albo wszcząć postępowanie celem uzyskania APA już obecnie i kosztem dziesiątek tysięcy złotych „kupić” sobie likwidację nowych ograniczeń kosztowych.
Jak zwykle to Państwo muszą podjąć decyzję sami…

© 2024 KPMG Sp. z o.o., polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i członek globalnej organizacji KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International Limited, prywatną spółką angielską z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji. Wszelkie prawa zastrzeżone.


Więcej informacji na temat struktury globalnej organizacji KPMG można znaleźć na stronie o strukturze zarządczej.

Bądź z nami w kontakcie