15 listopada 2024 r. minął termin na implementację przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (dalej „Dyrektywa”), a prace mające na celu jej wdrożenie do polskiego porządku prawnego wciąż nie zostały zakończone.
Implementacja Dyrektywy spowoduje konieczność podjęcia przez pracodawców określonych, niezbędnych działań, w tym przeglądu i dostosowania regulacji wewnętrznych oraz umów o pracę do nowych przepisów.
Implementacja Dyrektywy spowoduje konieczność podjęcia przez pracodawców określonych, niezbędnych działań, w tym przeglądu i dostosowania regulacji wewnętrznych oraz umów o pracę do nowych przepisów.
We wrześniu 2024 r. opublikowano rządowy projekt nowej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, która ma implementować Dyrektywę do polskiego porządku prawnego. Pierwsze propozycje i nowe zasady odnoszące się do wynagrodzenia minimalnego zawarte w tym projekcie, zostały przedstawione w naszej publikacji „Zmiany w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu”. W międzyczasie odbyły się konsultacje publiczne dotyczące projektowanych przepisów. W wyniku tych konsultacji oraz licznych uwag przedstawionych przez różne organizacje wypracowano nowy projekt. Zawiera on m.in. zmiany w samej definicji wynagrodzenia minimalnego.
Jak będzie ustalane minimalne wynagrodzenie?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zasada ta znajduje również odzwierciedlenie w nowym projekcie ustawy. Co więcej, podobnie jak obecnie, projektowana ustawa przewiduje, że przy obliczaniu wynagrodzenia nie będzie uwzględniać się pewnych składników wynagrodzenia osobowego pracowników. Różnicą pomiędzy obowiązującymi a projektowanymi przepisami jest rozszerzenie katalogu tych składników. Zgodnie z nowymi zasadami, przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia nie będą uwzględniane takie składniki jak:
Nagroda jubileuszowa
Dodatek za staż pracy
Premie i nagrody
Inne dodatki
Dodatek funkcyjny
Dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej
Dodatek za szczególne warunki pracy
Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych
Odprawa pieniężna przysługująca pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy
Zwracamy uwagę, że projektowana ustawa wprowadza również definicję „innego dodatku”. Proponuje się, aby przez inny dodatek rozumieć dodatek do wynagrodzenia inny niż jeden z dodatków wprost wymienionych w katalogu, przysługujący pracownikowi w szczególności za posiadanie dodatkowych umiejętności lub za wykonywanie dodatkowych czynności lub z tytułu okresowego zwiększenia zakresu obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań lub w celu zmotywowania do pracy albo ze względu na charakter pracy lub warunki wykonywania pracy, przysługujący pracownikowi na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym, regulaminie wynagradzania, statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy, umowie o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę.
Minimalna stawka godzinowa
Podobnie jak w przypadku pierwszego projektu, obecnie planowane regulacje w zakresie minimalnej stawki godzinowej także stanowią powtórzenie obowiązujących aktualnie przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Zmianą, na którą należy zwrócić uwagę, jest propozycja uregulowania terminu wypłaty wynagrodzenia opartego na minimalnej stawce godzinowej w przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż 1 miesiąc. Przewiduje ona wypłatę wynagrodzenia wynikającego z wysokości minimalnej stawki godzinowej niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu 10 dni następnego miesiąca. Wprowadzenie takiego przepisu do ustawy o minimalnym wynagrodzeniu wymagać będzie od pracodawców weryfikacji postanowień dotyczących płatności za usługi, zarówno w stosowanych przez nich wzorach umów cywilnoprawnych jak i w już zawartych umowach.
W jaki sposób ma być kształtowane wynagrodzenie minimalne?
Podtrzymana została propozycja dwóch terminów zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Dwie zmiany w ciągu roku
Gdy prognozowany na rok następny wskaźnik cen wyniesie co najmniej 105%, zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej będą dokonywane od 1 stycznia i od 1 lipca.
Jedna zmiana w ciągu roku
Gdy prognozowany na rok następny wskaźnik cen wyniesie mniej niż 105%, zmiana wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej będzie dokonywana tylko raz od 1 stycznia.
Sankcje za naruszenie prawa pracownika do wynagrodzenia
Analogicznie jak w przypadku pierwszej wersji projektu ustawy, nowy projekt przewiduje wprowadzenie przepisów określających sankcje za naruszenia praw i obowiązków związanych z minimalnym wynagrodzeniem za pracę. Podtrzymuje on wcześniejsze założenia, opisane przez nas w publikacji „Nowe sankcje za naruszenie prawa pracownika do wynagrodzenia za pracę”. W związku z czym należy przygotować się na takie sankcje wynikające z naruszenia przepisów jak:
