Zapowiadane zwolnienie od opłacania składek ZUS z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej już obowiązuje. W listopadzie przedsiębiorcy złożyli pierwsze wnioski o wakacje składkowe i planują składanie wniosków o przyznanie zwolnienia przysługującego za przyszły rok.
O przyjętych zmianach w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzających wakacje składkowe pisaliśmy w artykule "Wakacje składkowe już od listopada". Poniżej przypominamy najważniejsze zasady dotyczące wakacji składkowych i omawiamy przebieg procesu składania wniosków o zwolnienie.
Podsumowanie najważniejszych zmian w przepisach
Wakacje składkowe oznaczają zwolnienie przez jeden miesiąc w ciągu roku kalendarzowego z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą.
Wniosek w tej sprawie może złożyć przedsiębiorca spełniający następujące warunki:
- w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o zwolnienie (w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego – także w miesiącu złożenia wniosku), podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz ubezpieczał nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych (w tym siebie),
- w co najmniej jednym roku z 2 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku o zwolnienie osiągnął roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub nie osiągnął żadnego przychodu z działalności gospodarczej w ostatnich 2 latach kalendarzowych,
- w okresie od początku roku kalendarzowego do dnia złożenia tego wniosku i w poprzednim roku kalendarzowym nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy.
Ulga stanowi pomoc de minimis. Składki objęte zwolnieniem są finansowane w ramach dotacji z budżetu państwa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i będą brane pod uwagę przy ustalaniu w przyszłości emerytury lub renty danego przedsiębiorcy.
Istnieją jednak pewne ograniczenia w stosowaniu zwolnienia. Warto wśród nich wskazać, iż:
- zwolnienie przysługuje wyłącznie w zakresie składek dotyczących samego przedsiębiorcy. Zatem w przypadku zatrudniania przez przedsiębiorcę wnioskującego o wakacje składkowe pracowników, ulga nie obejmie składek, które ich dotyczą;
- w ramach wakacji składkowych finansowane są jedynie składki naliczone od podstawy, którą stanowi najniższa obowiązująca danego ubezpieczonego podstawa wymiaru składek;
- ze zwolnienia nie będą mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy w okresie ostatnich trzech lat wyczerpali limit pomocy de minimis wynoszący 300 tysięcy euro.
Pierwsze złożone wnioski
Elektroniczny wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek za wskazany miesiąc (RWS) wnosi się w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem za pośrednictwem systemu teleinformatycznego PUE lub eZUS. Oznacza to, że do końca listopada możliwe było składanie wniosków o objęcie wakacjami składkowymi za grudzień 2024 roku.
Jak podaje ZUS, w listopadzie złożono ponad 1,3 mln wniosków. O ile kodeks postępowania administracyjnego przewiduje 30-dniowy termin na rozpatrzenie wniosków, ich nieoczekiwanie duża ilość powoduje opóźnienia w ich procedowaniu. Może to oznaczać, że w celu uniknięcia ewentualnych opóźnień w realizacji obowiązków składkowych, przedsiębiorcy nadal oczekujący na rozpatrzenie wniosku za grudzień, będą musieli w styczniu normalnie opłacić składki.
Status złożonego wniosku można sprawdzić w systemie teleinformatycznym. Status „Weryfikowany” oznacza, że wniosek jest nadal procedowany, zaś „Zaakceptowany” i „Odrzucony” oznaczają odpowiednio pozytywne i negatywne rozpatrzenie sprawy. Do momentu rozstrzygnięcia, płatnik ma możliwość wycofania wniosku albo złożenia korekty, jeżeli wskazane w nim informacje są nieprawidłowe. Prawidłowość złożonego wniosku za grudzień jest o tyle istotna, że wniosek o przyznanie wakacji składkowych za 2024 rok mógł być złożony wyłącznie w listopadzie.
W razie wydania przez ZUS decyzji nieuwzględniającej w całości złożonego wniosku, uwzględniającej ten wniosek tylko w części lub stwierdzającej, że płatnik składek nie spełnia warunków objęcia zwolnieniem, przedsiębiorcy przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem organu wydającego decyzję, w ciągu miesiąca od momentu jej doręczenia.
W chwili obecnej trudno jest ocenić, czy opóźnienia w przetwarzaniu wniosków o wakacje składkowe będą powtarzać się także w kolejnych miesiącach. Wydaje się jednak, że same wnioski o zwolnienie przysługujące za 2025 rok powinny rozłożyć się bardziej proporcjonalnie, co powinno zdecydowanie przyspieszyć ich procedowanie.
Warto wskazać, że niektórzy przedsiębiorcy, aby skorzystać ze zwolnienia za 2025 rok będą musieli odczekać ze złożeniem wniosku do zakończenia 3-letniego okresu, w którym wykorzystali limit pomocy de minimis. Dla innych z kolei poczekanie ze złożeniem wniosku może okazać się opłacalne (np. jeśli w najbliższych miesiącach kończy się im okres opłacania składek ZUS na preferencyjnych zasadach).
Niemniej jednak dla szybszego rozstrzygnięcia sprawy przedsiębiorcom, zaleca się składanie wniosków z początkiem miesiąca poprzedzającego okres objęcia zwolnieniem.
