W czerwcu 2024 roku informowaliśmy Państwa o rozpoczęciu prac przez Radę Ministrów nad ustawą, której celem jest zmiana zasad naliczania stażu pracy w publikacji „Rewolucyjne zmiany w naliczaniu stażu pracy”. Celem projektowanych zmian jest ujednolicenie zasad ustalania stażu pracy dla celów kalkulacji wszystkich uprawnień pracowniczych wynikających ze stosunku pracy oraz dostępu do określonych stanowisk pracy. Bowiem część uprawnień uzależniona jest od ogólnego stażu pracy, a część od tzw. zakładowego stażu pracy.
Obecnie prace w tym zakresie są kontynuowane, a w toku odbytych konsultacji publicznych, wypracowane zostało nowe brzmienie projektowanej ustawy.
Obecnie prace w tym zakresie są kontynuowane, a w toku odbytych konsultacji publicznych, wypracowane zostało nowe brzmienie projektowanej ustawy.
W listopadzie 2024 roku, w Rządowym Centrum Legislacji opublikowano drugi projekt ustawy mającej na celu ujednolicenie zasad ustalania stażu pracy dla celów ustalania wszystkich uprawnień pracowniczych wynikających ze stosunku pracy. Konieczność zaktualizowania przepisów w tym zakresie, w ocenie ustawodawcy wynika z faktu, iż brak powszechnie obowiązującej regulacji zasad ustalania stażu pracy powoduje w praktyce istotne wątpliwości, a w wielu przypadkach prowadzi do ustalania stażu pracy przez pracodawców wyłącznie na podstawie okresów zatrudnienia w oparciu o stosunek pracy i stosunek służbowy.
Co więcej podkreśla się, że ustalanie stażu pracy wyłącznie z odwołaniem się do okresów zatrudnienia na podstawie stosunku pracy i stosunku służbowego prowadzi do nierównego traktowania w zakresie nabywania uprawnień pracowniczych w stosunku do osób, które wykonywały pracę na podstawie innych stosunków prawnych i w innych formach. Zmiana przepisów w tym zakresie, jak wskazał ustawodawca , ma wyrównać szanse w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych, jak i stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego.
Projektowane zasady naliczania stażu pracy
Najnowszy opublikowany projekt ustawy modyfikuje w stosunku do pierwotnego założenia co do okresów wykonywania pracy i prowadzenia działalności, które mają być zaliczane do stażu pracy. Zgodnie z najnowszym projektem ustawy, do stażu pracy mają być zaliczane pod warunkiem, że stanowiły tytuł do ubezpieczeń społecznych, następujące okresy wykonywania i prowadzenia działalności:
1
Okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej
- Okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.
2
Okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność
- Okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.
3
Okresy wykonywania umów cywilnoprawnych
- Okresy wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
- Okresy wykonywania przez osobę fizyczną umowy agencyjnej, Okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą wykonującą ww. umowy, w których osoby powyższe podlegały ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
4
Okresy członkostwa
- Okresy pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej, Okresy pozostawania przez osobę fizyczną członkiem spółdzielni kółek rolniczych, w których osoby te podlegały ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
5
Okresy bez ubezpieczeń emerytalnych i rentowych
- Okres, w którym osoba fizyczna nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ale posiada udokumentowany okres o których mowa w pkt 1 – 4 powyżej.
- Okres, w którym osoba fizyczna podejmuje działalność gospodarczą zgodnie z ustawą Prawo przedsiębiorców, za który nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
6
Okresy zawieszenia działalności gospodarcze
- Okres zawieszenia działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, za który zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
7
Okresy pracy za granicą
- Udokumentowany, przebyty za granicą u pracodawcy zagranicznego okres wykonywania innej niż zatrudnienie pracy zarobkowej.
8
Okresy pracy na rzecz danego pracodawcy
- Okresy, o których mowa w punktach 1-5 i 7, jeżeli w ramach prowadzenia pozarolniczej działalności, wykonywania umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, wykonywania umowy agencyjnej, pozostawania osobą współpracującą, pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub pozostawania członkiem spółdzielni kółek rolniczych, pracownik świadczył pracę na rzecz tego pracodawcy.
9
Inne okresy
- Okres służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Marszałkowskiej i Służbie Celno-Skarbowej w zakresie i na zasadach przewidzianych odrębnymi przepisami.
Warto zauważyć, że okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, okresy współpracy z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, okresy zawieszenia działalności gospodarcze, czy okresy wykonywania umów cywilnoprawnych, umów członkostwa, jak i również okresy bez ubezpieczeń emerytalnych i rentowych mają być potwierdzane zaświadczeniami wydanymi przez ZUS. Wniosek o wydanie takiego zaświadczenia będzie mógł być złożony w postaci elektronicznej za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Kiedy możemy spodziewać się zmian w Kodeksie pracy?
Pierwotnie planowano przyjęcie projektu przez Radę Ministrów i jego przekazanie do Sejmu w trzecim kwartale 2024 roku. Obecny projekt ustawy przewiduje, że jej przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku. W ocenie ustawodawcy, niezbędne jest zapewnienie odpowiedniego vacatio legis, aby pracodawcy mieli czas na ustalenie stażu pracy poszczególnych pracowników w świetle nowych przepisów.
Przepisy przejściowe
Projektowana ustawa przewiduje przepisy przejściowe dla stosunków pracy trwających w dniu wejścia w życie nowych przepisów. W przypadku takich umów okresy pracy wskazane w punktach 1-7 powyżej nie będą się wliczały do okresu zatrudnienia, od którego uzależniony będzie okres wypowiedzenia umowy o pracę.
Powyższa reguła może mieć istotne znaczenie dla pracodawców, którzy każdorazowo przy podejmowaniu decyzji o rozwiązaniu umowy o pracę lub złożeniu wypowiedzenia przez pracownika będą zobligowani do sprawdzenia czy umowa o pracę została zawarta pod rządami nowych przepisów czy poprzednich, aby prawidłowo wskazać okres wypowiedzenia.
Niewątpliwie dla pracowników projektowane zmiany będą miały korzystne znaczenie, nie tylko w sferze finansowej, ale także poprzez umożliwienie im ubiegania się o stanowiska wymagające określonego stażu pracy. Dla pracodawców natomiast będą wiązały się z większymi kosztami, w tym kosztami odpraw, dodatków stażowych czy nagród jubileuszowych. Będziemy Państwa na bieżąco informować o postępie prac nad projektem ustawy.
