Opublikowano projekt ustawy implementującej Dyrektywę „Women on boards”

W listopadzie 2022 roku została przyjęta Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2381 w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych oraz powiązanych środków („Dyrektywa”), której celem jest zapewnienie zrównoważonej reprezentacji kobiet i mężczyzn wśród dyrektorów spółek giełdowych. Jednym z zadań Dyrektywy jest ustanowienie skutecznych środków, które mają przyśpieszyć postępy w osiąganiu równowagi płci. Państwa członkowskie powinny wdrożyć Dyrektywę do krajowych porządków prawnych do 28 grudnia 2024 roku, natomiast spółki, które będą objęte Dyrektywą, muszą sprostać określonym w niej wymaganiom do 30 czerwca 2026 roku.

Projektowane przepisy przewidują, że określone spółki (tj. spółki z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, których co najmniej jedna akcja jest dopuszczona do obrotu na rynku regulowanym) będą zobowiązane do uchwalenia w drodze uchwały polityki zatrudnienia. Taka polityka:

1. w szczególności ma określać zasady procesu selekcji kandydatów na stanowiska w organach spółki, mając na celu zapewnienie równowagi płci w organach spółki, ale również
2. powinna być udostępniona na stronie internetowej spółki w miejscu przeznaczonym na komunikację z akcjonariuszami.

Tak jak w przypadku Dyrektywy, obowiązek przyjęcia polityki zatrudnienia nie będzie miał zastosowania do mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców.

W ocenie ustawodawcy, właściwym organem do podjęcia uchwały w sprawie przyjęcia polityki zatrudnienia będzie walne zgromadzenie spółki, które jest organem stanowiącym, o najszerszych kompetencjach, na którym mogą wykonywać swoje uprawnienia korporacyjne akcjonariusze. Dlatego też, w ocenie ustawodawcy, z uwagi na moc wiążącą uchwał walnego zgromadzenia spółki akcyjnej, osoby/organy dokonujące selekcji kandydatów na członków organu spółki zobowiązane będą do przestrzegania zasad ustalonych przez organ stanowiący spółki.

Zgodnie z Dyrektywą należy wprowadzić pewne minimalne standardy w odniesieniu do wymogu obowiązującego spółki giełdowe, w których brakuje zrównoważonej reprezentacji płci. Standardy te mają dotyczyć selekcji kandydatów powoływanych lub wybieranych na stanowiska dyrektorskie na podstawie przejrzystego i wyraźnie określonego procesu selekcji oraz obiektywnej, porównawczej oceny kwalifikacji kandydatów pod względem odpowiedniości, kompetencji i wyników w pracy. Projektowana ustawa przewiduje, że w procesie selekcji  mają mieć zastosowanie jasne, neutralnie sformułowane i jednoznaczne kryteria selekcji uwzględniające kwalifikacje kandydatów oraz potrzebę zapewnienia równowagi płci. Natomiast kandydaci na stanowiska w organach spółki mają być wybierani na podstawie oceny porównawczej kwalifikacji każdego z nich.

Przepisy przewidują również zasadę odstępstwa od przyznania pierwszeństwa kandydatowi należącemu do płci niedostatecznie reprezentowanej (w przypadku gdy dokonuje się selekcji pomiędzy kandydatami posiadającymi równorzędne kwalifikacje). Dopuszczalny będzie wybór kandydata nie należącego do płci niedostatecznie reprezentowanej w przypadku, gdy przemawiają za tym inne zasady dotyczące różnorodności określone w przepisach prawa lub w polityce zatrudnienia, które nie będą miały charakteru dyskryminującego. 

Na podstawie Dyrektywy państwa członkowskie zostały zobowiązane do nałożenia obowiązku informacyjnego na spółki giełdowe. Mają być one zobowiązane raz w roku do przekazywania właściwym organom informacji na temat reprezentacji płci w ich organach, z rozróżnieniem na dyrektorów wykonawczych i nie wykonawczych, oraz na temat środków podjętych z myślą o osiągnięciu założonych celów.

Projekt ustawy przewiduje obowiązek sporządzania corocznego sprawozdania dotyczącego udziału przedstawicieli poszczególnych płci w organach spółki oraz środków podjętych w celu zapewnienia równowagi płci w tych organach w terminie do 15 marca każdego roku, jak również przekazania go Pełnomocnikowi Rządu do Spraw Równego Traktowania. Projektowane przepisy przewidują, że sprawozdanie powinno zawierać w szczególności takie informacje jak:

Projekt ustawy przewiduje również obowiązek udostępnienia takiego sprawozdania na swojej stronie internetowej.

Projektowana ustawa przewiduje prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, co oznacza, że górny limit takiego odszkodowania nie został ustawowo zastrzeżony. Prawo to ma przysługiwać osobie, wobec której spółka naruszyła zasady selekcji i kryteriów selekcji.

W celu zapewnienia środków nadzorczych ustawodawca zawarł w projekcie ustawy uprawnienie dla Komisji Nadzoru Finansowego do nałożenia na podmioty podlegające powyższym regulacjom kary pieniężnej do wysokości kwoty stanowiącej równowartość 10% całkowitego rocznego przychodu, w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania przez spółkę obowiązków wskazanych w projekcie ustawy.