Problemy podatników z przesuniętym rokiem podatkowym na tle ułatwień wynikających z tzw. tarcz antykryzysowych

W tym kontekście warto przypomnieć, że w przeszłości respektując wynikający z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego zakaz wprowadzania zmian w podatkach dochodowych w trakcie trwania roku podatkowego, uchwalając kolejne nowelizacje ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawodawca wprowadzał przepisy przejściowe, zgodnie z którymi ustawę w jej nowym brzmieniu stosuje się dopiero od pierwszego roku podatkowego następującego po wejściu w życie nowelizacji. Można zatem przyjąć założenie, że celem ustawodawcy było aby podatnicy o przesuniętym roku podatkowym nie byli w żaden sposób dyskryminowani w stosunku do podatników, których rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym.

W tym kontekście warto jednak wskazać kilka relatywnie nowych rozwiązań, które poddają powyższe założenie w wątpliwość. Zacznijmy od wprowadzonego w jednej z tarcz antykryzysowych odliczenia do 200% kwoty darowizn przekazanych na przeciwdziałanie COVID-19. Przepis, który wprowadza odliczenie (art. 38g) został dodany do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dniem 31 marca 2020 r. Była to zatem zmiana wprowadzona w trakcie roku kalendarzowego ale to zmiana na korzyść podatników, więc jej wprowadzenie w trakcie roku było dopuszczalne. Ministerstwo Finansów dostosowało już wzór zeznania CIT-8 składanego w formie elektronicznej za rok podatkowy 2020 do tej zmiany. W zeznaniu CIT-8 w jego wersji 29, w załączniku CIT-D istnieje możliwość odliczenia darowizny w podwójnej wysokości. Jednak, podatnicy których rok podatkowy rozpoczął się przed 1 stycznia 2020 r. nie mogą złożyć zeznania CIT-8 na tej wersji formularza (przy próbie wpisania roku podatkowego rozpoczynającego się przed 1 stycznia 2020 r. pojawia się błąd). Tymczasem w poprzedniej wersji formularza CIT-8 fizycznie nie da się odliczyć darowizn w wysokości wyższej niż kwota przekazanej darowizny. W praktyce zatem podatnicy, którzy muszą składać zeznanie CIT-8 w wersji elektronicznej i których rok podatkowy rozpoczął się przed 1 stycznia 2020 r., a zakończył w trakcie 2020 r. i którzy dokonali darowizn na przeciwdziałanie COVID-19 nie mogą dokonać podwójnego odliczenia, które wynika z wyżej powołanej ustawy.

Zgodnie z informacją przedstawioną przez Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na oczekiwania podatników, które wynikają m.in. z utrudnień w prowadzeniu działalności gospodarczej w związku z pandemią COVID-19 Minister Finansów wydał rozporządzenie przesuwające do 31 lipca 2020 r. termin na złożenie zeznania CIT-8 i wpłaty podatku dochodowego przez podatników których rok podatkowy zakończył się w okresie od 1 grudnia 2019 r. do 31 marca 2020 r. To ułatwienie nie objęło zatem większości podatników z przesuniętym rokiem podatkowym.

Utrudnienia związane z COVID-19 niestety w dalszym ciągu trwają, co spowodowało, że Ministerstwo Finansów ponownie rozważa przesunięcie terminu na złożenie zeznania CIT-8. Tym razem wprowadzenie tego ułatwienia ma nastąpić na podstawie ustawy. Komisja Finansów Publicznych przyjęła już poprawkę do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 860), zgodnie z którą termin na rozliczenie i wpłatę CIT za 2020 r. (zeznanie CIT-8) zostanie przesunięty do 30 czerwca 2021 r. ale wyłącznie dla tych podatników, których rok podatkowy zakończył się w okresie od 1 grudnia 2020 r. do 28 lutego 2021 r. Ministerstwo Finansów ponownie wyklucza zatem możliwość zastosowania tej preferencji w stosunku do większości podatników z przesuniętym rokiem podatkowym.

Kolejny przykład dotyczy przesunięcia terminu na złożenie informacji o cenach transferowych (TPR). Zgodnie z przepisami tarczy antykryzysowej 4.0. termin na złożenie informacji TPR został przesunięty dla podatników, których rok podatkowy pokrywał się z rokiem kalendarzowym do końca 2020 r. (pierwotnie termin miał upłynąć z końcem września 2019 r.). Natomiast dla podatników dla których pierwotny termin upływał w okresie od 1 października 2020 r. do 31 stycznia 2021 r. (a więc tych których rok podatkowy zakończył się między 1 stycznia 2020 r. a 30 kwietnia 2020 r.) o 3 miesiące. Nie przedłużono zatem terminu na złożenie TPR dla podatników, których rok podatkowy kończył się po 30 kwietnia 2020 r. To prowadzi do kuriozalnej sytuacji, że podatnik dla którego pierwotny termin na złożenie TPR upłynął 31 stycznia 2021 r., ma na mocy przepisów tarczy antykryzysowej 4.0 możliwość złożenia TPR do końca kwietnia, natomiast podatnik dla którego termin na złożenie TPR upłynął po 31 stycznia 2021 r. nie mógł skorzystać z żadnej preferencji.

Należy jednak zaznaczyć, że w opublikowanym 25 lutego 2021 r. dodatkowym sprawozdaniu Komisji Finansów Publicznych do nowelizacji powołanej powyżej zaproponowano przesunięcie do 30 września 2021 r. terminu na złożenie informacji TPR w przypadku gdy termin ten upływa w okresie od dnia 1 lutego 2021 r. do dnia 30 czerwca 2021 r. Co więcej, zaproponowano, że zmiana ta wejdzie w życie ze skutkiem wstecznym do 1 lutego 2021 r. Zmianę tę należy ocenić pozytywnie, choć kazuistyczny sposób jej ujęcia może budzić wątpliwości.

Oprócz wyżej wskazanych przykładów w minionym roku zastosowano szereg innych preferencji, z których nie mogły skorzystać wszystkie albo niektóre spółki z tzw. przesuniętym rokiem podatkowym (np. termin na złożenie informacji ORD-U, IFT, local file).

Z powyżej przytoczonych przykładów jednoznacznie wynika zatem, że prawodawca nie dostosowuje tworzonych przez siebie rozwiązań do sytuacji podatników z przesuniętym rokiem podatkowym. Takie działanie należy ocenić negatywnie. Praktyczne uniemożliwienie preferencyjnego odliczenia darowizn przekazanych na walkę z COVID nie ma żadnej podstawy prawnej, ani merytorycznej. Z kolei konsekwentne pomijanie spółek o przesuniętym roku podatkowym w przepisach mających na celu ułatwienie rozliczeń podatkowych wynikających z problemów, z którymi borykają się podatnicy na skutek COVID nie ma żadnej podstawy aksjologicznej. Negatywne skutki związane z COVID są widoczne na wielu płaszczyznach ale z całą pewnością nie mają żadnego związku z przyjętym przez podatnika rokiem podatkowym. Należy postulować aby projektodawcy przepisów podatkowych i formularzy stosowanych do rozliczeń nie zapominali o podmiotach, których rok podatkowy nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym.