Ustawa o fundacji rodzinnej – najnowsze informacje

W przypadku dużych firm rodzinnych obowiązujące przepisy Kodeksu cywilnego czy Kodeksu spółek handlowych są często niewystarczające, Aktualnie, przedsiębiorcy w momencie przekazywania przedsiębiorstwa bardzo często wpadają w różnego rodzaju pułapki, a sam proces w praktyce jest długotrwały i niedostosowany do realiów prowadzenia biznesu.

Z drugiej strony, zauważony przez rząd został również problem wykupywania przedsiębiorstw przez zagranicznych inwestorów w przypadku braku sukcesorów czy braku porozumienia pomiędzy członkami rodziny.
Clou rozwiązania stanowi wprowadzenie do polskiego systemu prawnego nowej instytucji, jaką jest fundacja rodzinna – podmiot, który będzie odpowiedzialny za zarządzanie majątkiem firmy rodzinnej i stanowić będzie zabezpieczenie majątkowe grupy osób wskazanych przez fundatora fundacji rodzinnej, oczywiście najczęściej rodziny.

Wzorem rozwiązań przyjętych przez szereg państw europejskich fundacja rodzinna będzie osobą prawną, ponadto będzie musiała posiadać siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Fundacja będzie mogła zostać utworzona na czas określony lub nieokreślony. Najnowsze informacje nie rozstrzygają poruszanej wcześniej podczas konsultacji kwestii prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej.

Utworzenie fundacji rodzinnej wymagać będzie aktu założycielskiego albo testamentu w formie notarialnej.

Fundatorem będzie mogła być jedynie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Zgodnie z wcześniejszymi informacjami, prawdopodobnie również kilka osób będzie mogło wspólnie utworzyć fundację rodzinną, z wyjątkiem fundacji utworzonej na podstawie testamentu.

Fundator będzie zobowiązany do wniesienia do fundacji rodzinnej funduszu operatywnego w wysokości odpowiadającej wartości zobowiązań fundacji w pierwszym roku jej funkcjonowania, co najmniej 100 000 zł.

Krąg beneficjentów fundacji rodzinnej oraz zakres ich uprawnień ma być ustalany przez fundatora - mogą to być nie tylko osoby fizyczne spokrewnione z fundatorem, ale także organizacje pożytku publicznego.

Wcześniej zwracano uwagę również, iż w przypadku zagrożenia wypłacalności fundacji wobec wierzycieli niebędących beneficjentami, wypłata na rzecz beneficjentów ma być uzależniona od bieżącej sytuacji finansowej fundacji rodzinnej. Organ zarządzający miałby możliwość dokonania miarkowania wypłat, a roszczenie beneficjenta co do pozostałej kwoty nie wygasałoby.

Rozstrzygnięta zostanie także istotna kwestia, jaką jest możliwość zrzeczenia się zachowku oraz rozłożenia go raty czy odroczenia terminu płatności.

Podstawowym dokumentem funkcjonowania fundacji będzie statut. Powstać ma jednocześnie rejestr fundacji rodzinnych Krajowej Rejestru Sądowego, do którego fundacja będzie wpisywana.

Organem zarządzającym fundacji rodzinnej będzie zarząd, natomiast fakultatywnym organem nadzoru - rada protektorów.

Z grona beneficjentów wyłonione będą mogły być osoby, które stworzą zgromadzenie beneficjentów - organ epizodyczny, którego celem będzie uzupełnianie składu organu nadzorczego lub organu zarządzającego.

Zakończenie działania fundacji rodzinnej i jej likwidacja ma opierać się na aktualnie obowiązujących rozwiązaniach przewidzianych w Kodeksie spółek handlowych.

Ministerstwa odpowiedzialne za projekt nie przedstawiły szczegółów rozwiązań opodatkowania fundacji, podkreślono jedynie, że ustawa ma uwzględniać „cały cykl” funkcjonowania fundacji rodzinnej.

Poza lakonicznych stwierdzeniem o korzystności podatkowej planowanego rozwiązania nie są znane szczegóły. Z wcześniejszych informacji wynika, że planowana jest neutralność podatkowa wniesienia majątku do fundacji rodzinnej. Natomiast opodatkowanie wypłaty środków miałoby zostać uzależnione od jego źródła pochodzenia.

Rada Ministrów pragnie, aby przygotowane rozwiązanie pozwalało na wytyczenie długoterminowej wizji rozwoju przedsiębiorstwa rodzinnego oraz akumulację majątku, zwiększającej szanse wzmocnienie pozycji rynkowej w perspektywie kilku pokoleń i zapewnienie stabilnych źródeł utrzymania dla osób, o których przyszłość nestor chciałby zadbać, także po swojej śmierci – oczywiście, pośrednio chodzi także o utrzymanie polskich przedsiębiorstw w polskich rękach, które na przestrzeni lat wytworzyły już własną renomę i utrwaliły się w świadomości klientów, a które mogą świadczyć o sile polskiej gospodarki. Czy ustawa o fundacji rodzinnej będzie odpowiednim rozwiązaniem okaże się najwcześniej po publikacji projektu ustawy – a ten ma zostać zaakceptowany w II kw. bieżącego roku.