Wytyczne Prezesa UOKiK w sprawie karania managerów Wytyczne Prezesa UOKiK w sprawie karania managerów
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej Prezes UOKiK) w ramach swoich uprawnień może nakładać sankcje za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję nie tylko na przedsiębiorstwa, ale także na osoby zarządzające. Przepisy art. 106a i art. 111 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów dopuszczają nakładanie kar finansowych do wysokości 2 mln zł na managerów, którzy umyślnie dopuścili do zawarcia porozumień ograniczających konkurencję. Prezes UOKiK opublikował szczegółowe wyjaśnienia dotyczące tego, jak będzie ustalana wysokość sankcji dla managerów.
Porozumienia ograniczające konkurencję polegają np. na zmowie cenowej lub podziale rynku. Porozumienia takie zagrażają interesom zarówno przedsiębiorców jak i konsumentów. Udział managera lub jego wpływ na powstanie naruszenia, czy stopień szkodliwości, może podlegać miarkowaniu. Celem wydania wyjaśnień było określenie procesu ustalania wysokości kary, który uwzględniałby wszystkie ważne czynniki tak, aby kara była sprawiedliwa. Podkreślić należy, że mimo, iż wyjaśnienia nie mają charakteru prawnie wiążącego ich treść będzie mieć istotne znaczenie dla managerów, gdyż Prezes UOKiK zamierza ustalać wysokość kar pieniężnych dla osób zarządzających w oparciu o wydane wyjaśnienia, począwszy od 30 lipca 2020 roku.
Ustalanie odpowiedniej kary będzie przebiegało etapami. Prezes UOKiK w pierwszej kolejności określi kwotę bazową kary, a następnie podda tę kwotę dostosowaniom poprzez uwzględnienie kolejnych przesłanek służących wymierzeniu kary pieniężnej adekwatnej do dokonanego naruszenia. Pod uwagę będą brane następujące przesłanki:
- charakter naruszenia, tj. jego waga, skutki oraz inne okoliczności naruszenia nieodnoszące się jednak do stopnia wpływu zachowania osoby zarządzającej na naruszenie oraz jego okres, a także niestanowiące okoliczności obciążających i łagodzących;
- stopień wpływu osoby zarządzającej na naruszenie;
- okoliczności obciążające (np. pełnienie roli organizatora, inicjatora porozumienia ograniczającego konkurencję lub nakłanianie innych przedsiębiorców lub osób do uczestnictwa w porozumieniu lub uzyskanie znacznych korzyści przez osobę zarządzającą w związku z dokonanym naruszeniem) i łagodzące (np. działanie pod przymusem, przyczynienie się do dobrowolnego usunięcia przez przedsiębiorcę skutków naruszenia lub współpraca z Prezesem UOKiK w toku postępowania, w szczególności przyczynienie się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania);
- okres naruszenia;
- uprzednie naruszenia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów inne niż naruszenia podobne do naruszenia, za które będzie nakładana kara pieniężna;
- adekwatność kary wynikająca z rozważań poczynionych we wcześniejszych krokach do naruszenia postrzeganego jako całość, w tym uwzględnienie przychodów uzyskanych przez osobę zarządzającą u danego przedsiębiorcy (z uwzględnieniem okresu trwania naruszenia);
- maksymalny wymiar kary.
Od charakteru naruszenia będzie zależała kwota bazowa kary. I tak dla naruszeń bardzo poważnych kwota bazowa wynosi: 75 000 – 300 000 zł, dla poważnych: 50 000 – 100 000 zł, a dla pozostałych: 10 000 – 75 000 zł. Następnie w wyniku analizy uwzględniającej pozostałe przesłanki kwota ta będzie podlegała modyfikacjom o wskazane w wyjaśnieniach mnożniki.
Sankcji można uniknąć dzięki programowi łagodzenia kar (leniency). Program ten daje przedsiębiorcy, a także managerowi uczestniczącemu w nielegalnym porozumieniu ograniczającym konkurencję, szansę zyskania statusu „świadka koronnego”. Pozwala to na uniknięcie kary pieniężnej lub jej obniżenie. Z programu można skorzystać pod warunkiem współpracy z Prezesem UOKiK oraz dostarczenia dowodów lub informacji dotyczących niedozwolonego porozumienia.
Prezes UOKiK wskazał, że obecnie prowadzi 4 postępowania, którymi objętych jest aż 19 osób. Jeszcze w tym roku można spodziewać się, że nałożona zostanie pierwsza tego typu kara pieniężna.
