Regelruimte behoudt medewerkers voor de ouderenzorg

Download de publicatie | Laatste inzichten | Uitgelicht | Contactpersoon | Op de hoogte blijven

De krappe arbeidsmarkt is een van de belangrijkste uitdagingen voor goede ouderenzorg in de toekomst. We zien aanhoudende werkdruk en een (langdurig) hoog ziekteverzuim in zowel de verpleeghuiszorg als de thuiszorg; volgens recente gegevens gaat het om 8,3 procent. In combinatie met andere factoren moeten zorginstellingen zich daarom meer bekwamen in het behouden van medewerkers. 

Hoe kan werken in de ouderenzorg aantrekkelijker worden? Het is een van de vragen die moet worden beantwoord om voor je te zien hoe de kwaliteit van de Nederlandse ouderenzorg ook in de toekomst gewaarborgd blijft. De antwoorden zijn divers, want ze hebben betrekking op praktisch alle aspecten van het werk.

In onze visie is het vooral de regelruimte voor de professional die van cruciaal belang is. Professionals willen (regel)ruimte en vertrouwen ervaren om passende zorg en ondersteuning te kunnen bieden. Een overdaad aan procedures, voorschriften en administratieve verplichtingen maakt het werk nu zwaar en minder aantrekkelijk. Zwaarder dan noodzakelijk is. Waarom? Wij zien dat die administratieve lasten de aandacht afleiden van waar het eigenlijk om gaat: passende zorg en ondersteuning voor de ouderen. Medewerkers geven dat ook aan: ze zijn in de ouderenzorg gaan werken omdat ze affiniteit hebben met deze doelgroep en de inhoud van het werk leuk vinden, maar in de praktijk ervaren ze te weinig mogelijkheden om daar volledig invulling aan te geven.

Dit is niet alleen onwenselijk vanuit kwaliteitsperspectief, het doet ook geen recht aan de professionaliteit van de medewerkers en hun behoefte aan autonomie. Medewerkers moeten daarom meer ruimte krijgen om zelf te bepalen hoe ze met regels omgaan: hun werkzaamheden zijn niet meer tot in het kleinste detail voorgeschreven, maar worden veel meer – op basis van het vertrouwen in hun professionaliteit en binnen heldere kaders – door henzelf ingericht. Dit leidt tot meer werkplezier, meer cliënttevredenheid en lager ziekteverzuim.

In de praktijk zien we dat zorgorganisaties zelf deze regelruimte kunnen vergroten. Dat geldt ook voor andere maatregelen rond de inrichting van het werk. Betere roosters en meer flexibiliteit inbouwen bijvoorbeeld: dat hebben organisaties zelf in de hand. Ook kan gedacht worden aan functiedifferentiatie, want zoals bekend voeren grote groepen zorgprofessionals vaak taken uit waarvoor ze overgekwalificeerd zijn. Mooi voorbeeld van het inbouwen van flexibiliteit is de samenwerking met het ziekenhuis, waarbij de verpleegkundige zowel op de SEH werkt als in de thuiszorg. Het combineren van deze werkzaamheden zorgt voor minder werkdruk, meer begrip voor de werking van de keten en voor het invullen van vacatures. Met meer differentiatie en kennis van elkaars werk wordt het potentieel beter benut en ook dat bevordert de aantrekkelijkheid van het werk. In dit kader is het ook de vraag of het wel aan te bevelen is de ondersteunende diensten in de zorg te beleggen, zoals nu vaak het geval is.

In aanvulling hierop denken wij dat werken in de ouderenzorg ook aantrekkelijker wordt voor medewerkers als in het zorgleveringsmodel de cliënt veel meer centraal komt te staan – en niet de organisatie. De transformatie die de ouderenzorg doormaakt, is gericht op een grotere rol voor (lokale) gemeenschappen en voor flexibele eerstelijnsgezondheidszorg, in combinatie met de inzet van digitale hulpmiddelen. Het resultaat moet zijn dat ouderen langer zelfstandig kunnen wonen, maar bovenal moet die andere opzet van zorg resulteren in een betere kwaliteit van leven. Zorgmedewerkers die ervaren dat dit inderdaad het geval is, zijn meer tevreden over hun werk, zo zien wij.

Werken in de ouderenzorg móet aantrekkelijker worden. Geef medewerkers daarom meer vertrouwen en ruimte om hun werk zelfstandig vorm te geven en laat in de hele organisatie van het werk zien dat de cliënt écht centraal staat. Zo zullen de werkomstandigheden het beste aansluiten bij de motivatie van uw medewerker: het is immers de oudere waar hij of zij het voor doet.