Verankeren van duurzaamheid in de strategie van zorgorganisaties: Hoe pak ik dat aan?

Handvatten voor de eerste stappen

Zorgorganisaties staan voor de uitdaging om duurzaamheid centraal te stellen in de bedrijfsstrategie om de transitie naar een succesvolle, duurzame zorgorganisatie te versnellen. De bereidheid is er en er is een veelheid aan initiatieven opgezet om zorgaanbieders aan te moedigen zich in te zetten voor duurzaamheid in de zorg.

Maar waar wringt dan de schoen bij het omzetten van idealen in realiteit? Als het op duurzaamheid aankomt, wordt financiering door een meerderheid gezien als de grootste barrière[1]. Dit betekent dat duurzaamheid wordt gezien als een extra en kostbaar element in het zorgaanbod, terwijl zij een integraal onderdeel zou moeten zijn van de huidige pijlers van toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van zorg. Ook worstelen veel organisaties met hoe en wanneer te beginnen. De zorg kent weinig leidende voorbeelden van hoe het moet – in tegenstelling tot bijvoorbeeld de auto-industrie. Wanneer organisaties wel beginnen, valt het op dat er niet altijd wordt stilgestaan bij de veelomvattendheid en complexiteit van de uitdagingen waarmee zorgorganisaties worden geconfronteerd. Als gevolg daarvan worden uitdagingen nog te vaak vanuit een enkele invalshoek belicht en aangepakt (ad hoc, of bottom-up).

Start in ieder geval met het creëren van overzicht in de uitdagingen en het bepalen van de ambitie. Pas wanneer het overzicht er is en de ambitie is bepaald, zijn bestuurders in staat de samenhang te zien en timing en impact strategisch af te wegen. De routekaart voor het integreren van duurzaamheid in de organisatie kan ontstaan vanuit onderstaande drie stappen:

Stap 1: Inzicht in het wat van duurzaamheid vanuit intern en extern perspectief

De eerste stap is het verkrijgen van inzicht in de samenhang tussen de bestaande status, ambities, vereisten in de regelgeving, trends en keuzes van de concurrentie.

Een interne blik helpt om te begrijpen waar de organisatie nu staat. Wat opvalt in de zorg is dat ESG als concept vaak nog relatief nieuw is voor de zorgorganisatie, terwijl duurzaamheid al de aandacht heeft van de mensen in de organisatie. Investeren in duurzaamheid kan dus fungeren als een drijfveer om de verbinding met collega’s te versterken en te werken aan de strategie in de breedte.

De externe blik helpt om te begrijpen wat er op de organisatie af komt, wat er nodig is en waar de grootste risico’s en kansen liggen. Zo zal wet- en regelgeving de druk opvoeren om emissies sterk terug te dringen, bijvoorbeeld via CO2-belastingen en het klimaatakkoord, en daarover te rapporteren in lijn met de CSRD.

Stap 2: Bepaal het ambitieniveau

Prioriteren bestaat uit het afwegen van impactvolle acties en hun timing. Wilt u als zorgorganisatie genoegen nemen met een minimumniveau van compliance, of ziet u hierin een kans om strategisch concurrentievoordeel te behalen – met ESG als inspiratiebron om uw strategie over de volle breedte te versterken? Van belang zijn de verwachtingen die uw stakeholders van u hebben. Vaak zijn die hoger dan voorzien, bijvoorbeeld bij banken, belangrijke partners en zeker ook bij collega’s.

Stap 3: Bepaal de routekaart

Door in kaart te brengen waar uw organisatie ten opzichte van de ambities al goed op weg is, en waar de grootste stappen nog gezet moeten worden, kunt u doelen stellen die realistisch en haalbaar zijn.

En hoe zit het met de financiën?

De transitie vraagt om financiële investeringen in duurzame alternatieven. De eerlijke realiteit is dat deze investeringen op korte termijn kostbaar kunnen zijn, terwijl aanvullende financiële middelen (van overheid, banken of zorgverzekeraars) nog minimaal beschikbaar zijn. Maar wanneer naar de risico’s en vereisten op langere termijn wordt gekeken, rekent de businesscase zich vaak wel rond. Het verankeren van duurzaamheid in de strategie helpt bij het bepalen van de optimale route in investeringen: welke investeringen zijn nu al interessant (of verplicht), en welke worden dit in de nabije toekomst? Begin dus op tijd. Bovendien zal de druk op zorgorganisaties om te investeren toenemen door onder meer wet- en regelgeving. Maar ESG is meer dan een wettelijke noodzaak; het vergroten van de maatschappelijke impact is eigenlijk altijd een goed idee.

Blijf op de hoogte

Wij houden je op de hoogte per e-mail. Geef hier je voorkeuren door.