Sturing geeft vaart aan transformatie in de zorg Sturing geeft vaart aan transformatie in de zorg Sturing geeft vaart aan transformatie in de zorg

De broodnodige vernieuwing in de zorgsector is gediend bij meer sturing. Versnippering in het landschap en de huidige oplossingsrichtingen zorgen ervoor dat grootschalige veranderingen uitblijven.  Daarom moet er gewerkt worden vanuit een landelijk kader met meer ruimte voor regionaal maatwerk en differentiatie bij het aanpakken van de knelpunten in het zorgsysteem.

'Iedereen' weet dat het anders moet. Verwacht wordt dat de zorgvraag in de komende jaren alleen maar zal toenemen, terwijl het aantal zorgprofessionals niet zal toenemen en de financiële ruimte almaar krapper wordt. Er is veelal consensus over de manier waarop deze zorgkloof moet worden overbrugd: o.a. door het verlenen van passende zorg, 'in de juiste setting' en waar mogelijk met gebruik van digitale middelen. Aan de slag dus, zo zou de verwachting kunnen zijn.

Jammer genoeg is er aarzeling bij het verplaatsen en anders inrichten van zorg. Een van de oorzaken daarvan is dat daarbij veel gevraagd wordt van de samenwerking tussen zorginstellingen en -domeinen, terwijl het systeem er veelal op ingericht is om de eigen organisatie te optimaliseren en daarmee financieel gezond te houden. Het vraagt dus veel lef en leiderschap van zorgaanbieders om uit je comfortzone te stappen en het significant anders te doen. Een andere oorzaak is het gebrek aan een concrete landelijke visie op de toekomst van het zorglandschap waardoor zorgaanbieders en zorgverzekeraars alle individueel een eigen koers uitzetten. De urgentie en omvang van de benodigde transformatie vragen echter om meer dan het organisch doorontwikkelen van het zorglandschap. 

Om de zorg toekomstbestendig in te richten zijn er naar onze mening enerzijds concrete(re) landelijke kaders en uitgangspunten nodig en moet er anderzijds voldoende ruimte zijn voor regionale invulling en maatwerk. De landelijke kaders zijn nodig om noodzakelijke organisatieoverstijgende keuzes te kunnen maken en congruentie in de richting van de transformatie te realiseren. Binnen de landelijke kaders is er behoefte aan voldoende maatwerk; door de regionale diversiteit (o.a. in geografie, demografie, sociaaleconomische status en het huidige zorgaanbod) bestaat een ‘one size fits all’ aanpak niet. Daarom zouden regio’s de ruimte moeten hebben om, binnen de landelijke kaders, te bepalen wat in hun situatie de beste oplossingen zijn om zorg op de juiste plaats en met de juiste middelen te verlenen.

De landelijke kaders moeten scherper en duidelijker vastgesteld worden dan nu het geval is, bijvoorbeeld ten aanzien van standaarden voor de data-infrastructuur, de spreiding en verdeling van regionale traumacentra en de concentratie van specifieke hoogcomplexe zorg.  Een voorbeeld is de recente discussie rondom de congenitale hartzorg. De afgelopen 30 jaar heeft het veld de mogelijkheid gehad om zelf met een voorstel te komen voor het verder concentreren van deze zorg. De verschillende belangen in het veld zorgden er echter voor dat ze hier niet toe in staat waren. Een ander voorbeeld is de investeringskracht die nodig is voor de digitalisering van zorg in de komende jaren. Zorgorganisaties zijn veelal niet in staat individueel de benodigde investeringen te doen. Een bundeling van krachten is nodig om veranderingen zoals een landelijke gestandaardiseerde data-infrastructuur te realiseren. 

Binnen de landelijke kaders moeten regio’s meer ruimte krijgen voor maatwerkoplossingen. Een voorbeeld hiervan is de combinatie van acute, electieve en chronische zorg. Het is van vele factoren afhankelijk – infrastructuur, personeel, et cetera – hoe wenselijk het is om die patiëntenstromen te combineren of van elkaar te scheiden. Electieve zorg en chronische zorg zijn goed planbaar en kunnen dus in principe het best apart georganiseerd worden. Maar in een regio met maar één ziekenhuis met een afdeling spoedeisende hulp zal dat niet altijd de meest gewenste oplossing zijn. Daarnaast worden, afhankelijk van de beschikbaarheid van verschillende typen zorgprofessionals, in regio’s wellicht andere keuzes gemaakt over de invulling van de organisatie van zorg. In een regio met een groot tekort aan huisartsen zal de rol van digitale zorg en de samenwerking met andere ketenpartners waarschijnlijk anders vormgegeven worden.  

Daarom pleiten wij voor landelijke kaders met een regionale invulling. In een versnipperd landschap zoals het zorglandschap is ‘gelijke monniken, gelijken kappen’ niet realistisch. Een gelijkgerichte koers is echter wel noodzakelijk om de uitdagingen van de toekomst het hoofd te bieden.

Binnenkort wordt de nieuwste editie van ‘Wie doet het met wie’ gelanceerd. In deze editie gaan we verder in op de vraag waarom de transitie in de zorg zo aarzelend op gang komt. Op grond van die analyse verkennen we bovendien de mogelijkheden om daar verandering in te brengen. Wilt u de nieuwste editie ‘Wie doet het met wie 2022’ eerder ontvangen dan de publieke lancering? Klik hier of op onderstaande button en laat uw gegevens achter. 

In juni komt er een nieuwe editie uit van 'Wie doet het met wie'. Wilt u deze te zijner tijd automatisch ontvangen in uw mail, laat dan uw gegevens via de button hieronder achter.

  Voor meer informatie neem contact op met: