In 2015 is de 'Task Force on Climate-related Financial Disclosures' (TCFD) opgericht om beleggers en banken te informeren over wat bedrijven doen om klimaatgerelateerde financiële risico’s te beperken. De TCFD is daarbij zeer succesvol gebleken en heeft organisaties over de hele wereld ertoe aangezet om over deze risico's te rapporteren. In 2021 is er een zeer welkome opvolger bijgekomen: het nieuwe wereldwijde initiatief 'Taskforce on Nature-Related Financial Disclosures' (TNFD). In dit artikel bespreken we wat natuurgerelateerde risico's zijn en de uitdagingen waarmee de TNFD wordt geconfronteerd bij het ontwikkelen van een meet- en rapportagekader voor natuurgerelateerde risico's die ernstige gevolgen kunnen hebben voor het bedrijfsleven.
Wat zijn natuurgerelateerde risico's? Wat is de TNFD?
Ondanks de groeiende maatschappelijke bezorgdheid over de gevolgen van biodiversiteitsverlies en natuurgerelateerde risico's, zijn deze risico's nog geen permanent onderdeel van bedrijfsstrategieën. De TNFD, opgericht door UNEP FI, UNDP, WWF en Global Canopy, wil voortbouwen op het succes van de TCFD en een risicomanagement- en informatiekader ontwikkelen voor het rapporteren en reageren op natuurgerelateerde risico's. Terwijl de focus van de TCFD op het klimaat ligt, zal de TNFD zich concentreren op de impact van natuur- en biodiversiteitsverlies. Samen zullen zij bedrijven aansporen te rapporteren over de impact van bedrijven op het milieu en de impact van milieugevaren op een bedrijf.
Wat zijn natuurgerelateerde risico’s?
De TNFD maakt het mogelijk om te rapporteren over, en te reageren op natuurgerelateerde risico's. Maar wat betekent dit precies?
“Meer dan de helft van de wereldproductie, USD 44 biljoen in economisch gegenereerde waarde, is matig of sterk afhankelijk van de natuur."
-Wereld Economisch Forum1
Natuurgerelateerde risico's zijn het gevolg van problemen zoals klimaatverandering, verandering in grondgebruik, verontreiniging, invasieve soorten, luchtkwaliteit en plaatselijk klimaat, overexploitatie van natuurlijke hulpbronnen en vernietiging van habitats2, die zorgen voor achteruitgang van cruciale ecosysteemdiensten waarvan onze samenleving afhankelijk is (bijvoorbeeld voedsel, schone lucht, wereldwijde temperatuurregeling)3. Natuurgerelateerde risico's zijn met name verontrustend in sectoren die sterk afhankelijk zijn van de natuur en de neiging hebben ecosystemen te overexploiteren zoals landbouw en zeevisserij, de voedingsmiddelenindustrie, de detailhandel en de farmaceutische industrie. De WEF (World Economic Forum) vermeldt de drie bedrijfstakken die het meest afhankelijk zijn van de natuur: de bouw (USD 4 biljoen), de landbouw (USD 2,5 biljoen) en de voedingsmiddelenindustrie (USD 1,4 biljoen)4.
Deze natuurgerelateerde risico's kunnen desastreuze gevolgen hebben voor het bedrijfsleven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een verstoring van de supply chain, volatiliteit van grondstofprijzen, doorberekenen van milieukosten, 'gestrande' activa en kapitaalvernietiging.
Welke uitdagingen zijn er bij het meten van, en rapporteren over, natuurgerelateerde risico's?
De oprichting van de TNFD is weliswaar veelbelovend, maar de taskforce staat direct voor grote uitdagingen.
Allereerst bestaan er maar weinig meetmethoden voor natuurgerelateerde gevolgen. Toen de TCFD werd opgericht, kon de taskforce vliegend van start gaan: in het Akkoord van Parijs stonden duidelijke doelstellingen en data over broeikasgassen werd al tientallen jaren verzameld. De missie van de TNFD, het vaststellen van de impact van het bedrijfsleven op de natuur, is veel lastiger omdat het bepalen van verregaande gevolgen binnen een groot aantal complexe ecosystemen en habitats in oceanen, zoet water, bodem en bossen zeer moeilijk is.
De documentaire Serengeti Rules laat bijvoorbeeld zien hoe menselijke activiteiten kunnen trofische cascades kunnen veroorzaken. Dit is een fenomeen waarbij soorten andere soorten beïnvloeden, zelfs als er geen directe interactie heeft plaatsgevonden. Deze wijdverspreide en bijna onzichtbare verbanden zijn ongelooflijk complex om te meten, maar absoluut cruciaal als we de werkelijke impact en afhankelijkheid van het bedrijfsleven op het milieu willen begrijpen.
Ten tweede, als de TNFD zich beperkt tot natuurgerelateerde risico’s, dreigt het gevaar dat belangrijke verbanden met klimaatrisico’s over het hoofd worden gezien. Het is duidelijk dat klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit elkaar wederzijds versterken; klimaatverandering leidt tot biodiversiteitsverlies en biodiversiteitsverlies brengt het vermogen om klimaatverandering aan te pakken in gevaar.
“Verlies van biodiversiteit en klimaatverandering worden veroorzaakt door menselijke economische activiteiten en versterken elkaar onderling. Geen van beide zal met succes worden opgelost tenzij ze samen worden aangepakt.”
– Verenigde Naties, Duurzame Ontwikkeling5
Maar het is ook enorm belangrijk om na te gaan of oplossingen om klimaatgerelateerde risico's te managen niet op gespannen voet staan met het beschermen van biodiversiteit (en vice versa).
Bijvoorbeeld:
- Zonne-energieparken zijn een belangrijk instrument bij de transitie naar schone energie in een wereld waarin de temperatuur niet meer dan 1,5°C stijgt maar worden vaak aangelegd in gebieden met een grote biodiversiteit en dragen daardoor bij aan ontbossing6 en dus aan het verlies van biodiversiteit.
- Ook de toenemende vraag naar metalen, welke veel worden gebruikt bij technologieën voor duurzame energie, leidt tot mijnbouw op afgelegen plekken met veel biodiversiteit, en daarmee tot vernietiging van habitats.
Hoe zullen de TCFD en TNFD deze tegenstrijdige oplossingen aanpakken?
Wat kunnen we in de toekomst verwachten?
De TNFD is een belangrijke nieuwe ontwikkeling die kan zorgen voor wijdverspreide en nauwkeurige metingen en rapportages van natuurgerelateerde risico's. De TNFD heeft echter nog een lange weg te gaan; natuurgerelateerde risico's zijn zeer complex, moeilijk te meten en zijn sterk verstrengeld met klimaatrisico's. Klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en onmogelijk te managen als twee afzonderlijke en geïsoleerde gevaren. Het is essentieel dat de klimaatfocus van de TCFD en de natuurfocus van de TNFD vanaf het de start van de TNFD aan elkaar worden gekoppeld.
Wij denken dat in de toekomst meer taskforces zullen worden opgericht om kwesties zoals water, afval en mensenrechten aan te pakken en dat zij samen zullen werken. Een mogelijke opvolger is een taskforce voor financiële informatieverschaffing over water, dat een verband legt tussen klimaatverandering en het managen van overstromingen en droogtes. Samen zullen de taskforces, vanuit een risicoperspectief, zorgen voor een beter begrip van instrumentele verbanden en helpen bij het manoeuvreren binnen de complexe ESG-wereld.
