Van corona zijn we voorlopig nog niet verlost, desondanks trekt de mist rondom in de afgelopen 1,5 jaar verstrekte coronasteun op; het is ook tijd voor bezinning en reflectie. Overheidsorganisaties gaan over tot het afleggen van verantwoording over de besteding van gemeenschappelijke gelden ten behoeve van coronasteun. Dit blijkt, mede gelet op recente berichtgeving, niet altijd eenduidig. Echter is het afleggen van verantwoording onverminderd van belang om ervoor te zorgen dat de steun terecht komt bij bedrijven en personen waar het voor bedoeld is en om misbruik te voorkomen. Op het moment dat achter de voordeur signalen van potentiële incidenten zichtbaar zijn, verdienen deze gedegen opvolging.
Het coronavirus heeft voor onze maatschappij vele consequenties. Om de maatschappij tegemoet te komen heeft het kabinet diverse maatregelen getroffen, zoals het bieden van steunpakketten om de economische gevolgen van het coronavirus het hoofd te bieden. Het positieve effect van deze maatregelen is veelledig, KPMG schreef hierover onlangs de publicatie ‘Dit zijn de lessen van 1,5 jaar coronacrisis’[1]. De aangeboden steunpakketten bestaan uit meerdere varianten: steun voor zzp’ers, ondernemers en bijvoorbeeld ook voor organisaties met een maatschappelijk belang. De steun voor onder andere deze laatste doelgroep is georganiseerd door gemeentes. Andere steun is geboden via de centrale overheid en is als taak belegd bij uitvoeringsorganisaties als UWV en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Personen en organisaties konden een verzoek indienen voor coronasteun. Vier op de tien bedrijven ontvingen volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek op enig moment afgelopen periode coronasteun[2]. Zo konden (grote) ondernemingen werknemers behouden zonder failliet te gaan en kregen organisaties tegemoetkoming voor vaste lasten. Voor diverse sectoren werden specifieke steunpakken opengesteld en lokale organisaties konden bij gemeenten aankloppen voor hulp.
Afleggen verantwoording of steunpakketten
We zitten momenteel in een periode van terugkeer naar meer maatregelen, desondanks is de economie (even) uit stilstand gekomen en werden steunpakketten in rap tempo afgewikkeld en zijn inmiddels weer nieuwe steunpakketten opgebouwd. Maatregelen en verleende steunpakketten zijn geëvalueerd. Hierbij komen vragen op over het afleggen van verantwoording. Ongeacht wat voor steunpakket is verstrekt; verantwoording afleggen over de besteding van deze gemeenschappelijke gelden is onverminderd van belang.
We zien in toenemende mate mediaberichten over verstrekkingen van coronasteun waar het geld niet daadwerkelijk goed is besteed of waar aan de besteding wordt getwijfeld. De steun blijkt bijvoorbeeld afgevloeid of niet bij het doel terecht gekomen waarvoor het was bedoeld. Voorbeelden hiervan zijn de twijfels rondom de mondkapjesdeal en gemeenteambtenaren die zichzelf hebben verrijkt door hun eigen bv’s een steunpakket te verstrekken. Ook zien we steeds meer berichtgeving over personen en partijen die misbruik zouden hebben gemaakt van de coronacrisis door het onjuist verstrekken van bepaalde diensten zoals het onterecht afgeven van vaccinatiebewijzen.
Onregelmatigheden in de besteding van coronagelden
Uiteraard is het van belang geweest dat er snel werd gehandeld in het verstrekken van coronasteun, het was immers een tijd van crisis. Dit ging afgelopen jaar vaak onder het motto ‘eerst uitkeren en dan controleren’. Echter klaart de mist op en is het tijd voor reflectie, ondanks dat we nog niet van corona af zijn. Omdat de crisis Nederland in zijn geheel raakt, gaat het direct om forse geldstromen. De Algemene Rekenkamer becijferde voor de zomer dat toen meer dan EUR 2 miljard van gedane uitgaven inzake de coronacrisis onrechtmatig was, ofwel: niet volgens de regels is uitgegeven en constateert onder andere ‘structurele zwakheden’[1]. De overschrijding van de tolerantiegrens voor fouten en onzekerheden was volgens de Algemene Rekenkamer sinds 2008 niet meer voorgekomen, maar afgelopen jaar weer wel.
Bij reflectie hoort het uitzoeken hoe zaken zijn verlopen. De spelregels zijn immers niet veranderd. Indien u hierover twijfels heeft of signalen heeft van mogelijke onregelmatigheden in de besteding van coronagelden, ondersteunt KPMG Forensic u graag bij het verkrijgen van benodigde inzichten, zodat u ervoor verantwoording kunt afleggen, vooruit kunt kijken en we gezamenlijk de coronacrisis achter ons kunnen laten.
Contacts
Leonie Stolk
Partner, Forensic Services
stolk.leonie@kpmg.nl
Katja den Bieman
Senior Manager, Forensic Services
denbieman.katja@kpmg.nl
