• Tom van der Heijden, Partner |

De tijd dat de afdelingen Tax & Legal het gesprek over duurzaamheid aan zich voorbij konden laten gaan, is voorbij. Sterker nog, tax lijkt een grote aanjager voor ESG-beleid. Dat werd duidelijk tijdens de KPMG RAAD webcast van 21 april over Tax, Legal en ESG.

Tax & Legal: daar worden de punten en komma’s op de juiste plek gezet, en het ‘nee, dat kan niet’ ligt ze in de mond bestorven. Het zijn niet direct de afdelingen waarvan je gepassioneerd leiderschap inzake duurzaamheid verwacht. Maar dat is een achterhaald beeld. Tax & Legal zijn juist bij uitstek de afdelingen die de duurzaamheidstransitie moeten volgen. Ze raken immers in toenemende mate aan de door KPMG benoemde ontwikkelingen: transformation, reporting en assurance, en de drie pilaren van ESG: Environmental, Social en Governance.

“ESG is niet langer een apart thema”, aldus Loek Helderman, Partner bij KPMG Meijburg & Co. “ESG kan inmiddels een rol spelen in bijna elke mogelijke dienstverlening op het gebied van belastingen en juridische zaken. Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van een transparant belastingbeleid.”

Sociaal-maatschappelijke context

Bedrijven genieten nu nog een relatieve vrijheid op het gebied van ESG-kwesties, maar die ruimte wordt steeds beperkter. Europese wet- en regelgeving, zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive, verplicht grote bedrijven om in hun jaarverslag verantwoording af te leggen over hun impact op mens, maatschappij en milieu. Ook wordt er bijvoorbeeld EU regelgeving geïntroduceerd, waarbij grote ondernemingen moeten publiceren over de in EU landen betaalde belastingen. Daarnaast alle milieu-gerelateerde wetgeving, in de EU en daarbuiten.

Dit betekent ook dat de rol van belastingadviseurs verandert. “Ze moeten de juiste vragen stellen en ESG meenemen in hun advies”, zegt Helderman. “Ze moeten verder kijken dan alleen wet- en regelgeving en oog houden voor de sociaal-maatschappelijke context. Als fiscale afdelingen zich nog niet in dit thema hebben verdiept, dan wacht ze mogelijk een verrassing. Het laatste wat een onderneming wil is negatief in het nieuws komen vanwege het fiscale beleid.”

CO2-heffingen

Compliant worden én blijven wordt echter ‘een enorme uitdaging’ voor bedrijven, stelt Merijn Betjes, Tax Lawyer bij KPMG Meijburg. Hij wijst op de toenemende milieu-gerelateerde fiscale wetgeving op zowel landelijk als Europees niveau: van CO2-heffingen tot een belasting op plastic.

“De druk om de CO2-uitstoot te verminderen neemt toe én breidt zich uit. Aanvankelijk lag de focus vooral op de industrie en energiesector. Nu breidt die zich uit naar het wegvervoer en de bebouwde omgeving.”

Het is mede de taak van een belastingfunctie, belastingadviseurs, maar ook voor commissarissen om deze ontwikkelingen in het vizier te brengen van raden van bestuur, en de CFO in het bijzonder. Daarnaast zouden bijvoorbeeld de afdeling Sustainability en de Supply Chain manager bij deze gesprekken betrokken moeten worden, aldus Betjes.

Aansprakelijkheid

ESG-huiswerk blijft niet voorbehouden aan grote, beursgenoteerde ondernemingen, zegt Matthijs Bolkenstein, Partner-Lawyer Banking & Finance KPMG Meijburg. “Ook als reporting niet verplicht is, kan je ESG niet links laten liggen. Het is dan misschien niet wettelijk verplicht, maar je krijgt vanzelf met eisen te maken zodra je een samenwerking aangaat met grote corporates.”

De belangen zijn groot, benadrukt Bolkenstein. “Dat grote en beursgenoteerde bedrijven in hun jaarverslag aandacht moeten besteden aan ESG, betekent dat je daar als RvB en RvC voor instaat. Je neemt een verantwoordelijkheid op je, en als verklaringen niet juist zijn, dan heb je een probleem.”

Hij wijst erop dat bestuurdersaansprakelijk voor de advocatuur een nieuwe bron van inkomsten kan worden. “Het is niet moeilijk voor stakeholders, zowel intern als extern, om grond te vinden voor aansprakelijkheidsprocedures. Het gaat bij ESG echt niet meer om het afvinken van een lijstje.”

Maak serieus werk van ESG binnen Tax & Legal, besluit Bolkenstein. En doe dat op een manier die traceerbaar is. “Zodat je later kunt terugvinden wat je wel en niet hebt gedaan. Het is niet verkeerd als je iets niet doet, zolang je maar kunt aantonen dat het een weloverwogen besluit is geweest.”