Svanbjörn Thoroddsen
Sviðsstjóri ráðgjafarsviðs
KPMG á Íslandi
Guðrún Björk Stefánsdóttir
Partner
KPMG á Íslandi
Magnús Gunnar Erlendsson
Partner og verðmatssérfræðingur
KPMG á Íslandi
Í dag eru flestir ef ekki allir samningar um kaup og sölu fyrirtækja gerðir með fyrirvara um framkvæmd áreiðanleikakönnunar. Með áreiðanleikakönnun eykur fjárfestir skilning sinn á rekstri félags, fjárhagsstöðu þess og helstu áhættuþáttum í rekstrinum. Í raun eru áreiðanleikakannanir tæki til að samræma vitneskju og upplýsingar kaupanda og seljanda á félagi svo báðir aðilar sitji við sama borð þegar kemur að samningaviðræðum.
Markmið með framkvæmd áreiðanleikakannana er að kanna og draga fram þau atriði í rekstri og fjárhag fyrirtækis sem geta skipt hagsmunaaðila máli. Hagmunaðilar eru t.a.m. kaupendur félags, seljendur félags, lánveitendur, stjórnarmenn og stjórnendur, en tilgangur með áreiðanleikönnunum er fyrst og fremst að aðstoða þessa hagsmunaðila við að taka upplýstar ákvarðanir.
Áreiðanleikakannanir KPMG eru byggðar á alþjóðlegri aðferðafræði KPMG um framkvæmd á áreiðanleikakönnunum en löguð að þörfum og áherslum hvers verkefnis. Áreiðanleikakannanir eru unnar af óháðum og hlutlausum aðilum með viðeigandi sérfræðiþekkingu og eru byggðar á framlögðum gögnum stjórnenda, opinberum upplýsingum, viðtölum við stjórnendur og aðra starfsmenn.
Algengast er að kaupendur láti framkvæma fyrir sig áreiðanleikakönnun en færst hefur í aukana að seljendur láti framkvæma fyrir sig áreiðanleikakönnun og er það þá gert áður en að söluferli hefst (e. Vendor due diligence). Slík könnun veitir kaupendum meira traust við tilboðsgerð þar sem komið er óháð álit þriðja aðila sem nýtist við frekari ákvarðanatökur.
Niðurstöður vinnu KPMG eru lagðar fram í skýrslu þar sem m.a. helstu áhættuþættir í rekstri fyrirtækis eru dregnir fram. Umfang áreiðanleikakannana geta verið mismunandi eftir verkefnum og óskum verkkaupa.
KPMG býður upp á framkvæmd fjárhagslegra, skattalegra og lögfræðilegra áreiðanleikakannana.
Fjárhagsleg áreiðanleikakönnun
Í fjárhagslegri áreiðanleikakönnun eru rekstur félagsins skoðaður m.a. í sögulegu samhengi. Þá er til að mynda gerð greining á uppruna tekna, sveiflum í rekstri og helstu viðskiptasamböndum. Algengt er að gerð sé greining á forsendum áætlunar félags, mögulegri fjárfestingarþörf ásamt frávikagreiningu fyrri áætlana. Unnin er ítarleg greining á eignum og skuldbindingum félags. Dregnar eru sérstaklega fram eignir sem eru ekki rekstrartengdar.
Skattaleg áreiðanleikakönnun
Við framkvæmd skattalegrar áreiðanleikakönnunar eru m.a. kannaðar tekjuskattskuldbindingar, kvaðir tengdar virðisaukaskatti, skattaleg málefni tengd samruna og skiptingum félaga og skil á skýrslum til viðkomandi skattyfirvalda.
Lagaleg áreiðanleikakönnun
Við framkvæmd lagalegrar áreiðanleikakönnunar er farið yfir gögn um fyrirtækið, s.s. samþykktir félags, fundargerðir stjórna, fundargerðir hluthafafunda, skipurit og samninga við hluthafa. Einnig er farið yfir fjölþættar samningsskuldbindingar félags, s.s. varðandi sölumál, birgðir, kaup og sölu eigna og vörumerki. Aðrir þættir sem eru skoðaðir varða m.a. tryggingamál, hugverkaréttindi, málaferli, umhverfismál, fjármögnunargögn, starfsleyfi, fasteignir og aðrar eignir.