Tempo zmian przepisów podatkowych w Polsce przyprawia o ból głowy niejednego przedsiębiorcę. Wiele zmian ma wymiar lokalny, warto jednak mieć na uwadze także i te nowe regulacje, które potencjalnie mogą mieć wpływ na rozliczenia transakcji transgranicznych. W tym zakresie w szczególności należy zwrócić uwagę na wprowadzone od 1 stycznia 2021 r. przepisy w zakresie rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych, a także wciąż wyczekiwane zmiany w podatkach u źródła. Przyglądać się także warto ogólnoświatowej dyskusji w zakresie opodatkowania gospodarki cyfrowej oraz korporacji międzynarodowych.
Struktury hybrydowe
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) w zakresie rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych są wynikiem implementacji Dyrektywy UE, którą potocznie określa się jako ATAD. Mają one na celu zapobiegać takim sytuacjom, w których dane podmioty lub płatności są inaczej kwalifikowane na gruncie przepisów podatkowych w różnych jurysdykcjach, w wyniku czego korzystają z preferencyjnego opodatkowania.
Takie sytuacje mają na przykład miejsce, gdy dany wydatek skutkuje rozpoznaniem kosztu podatkowego w dwóch różnych jurysdykcjach (tzw. podwójne odliczenie) bądź też w jednej jurysdykcji jest on uznany za koszt podatkowy, podczas gdy w drugiej nie podlega on opodatkowaniu (tzw. odliczenie bez opodatkowania). W takich przypadkach, o ile dana transakcja będzie spełniała przesłanki wskazane w nowych przepisach, podatnik nie będzie miał prawa do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu w Polsce.
Dlatego też podatnicy powinni przeanalizować swoje płatności transgraniczne pod kątem istnienia rozbieżności w ich kwalifikacji w Polsce i za granicą. Trudność takich analiz będzie wynikała z konieczności uwzględnienia specyfiki zagranicznych przepisów podatkowych.
Nowe regulacje mogą także spowodować konieczność rozpoznania przychodu podatkowego w niektórych sytuacjach, w których przepisy wyłączają jego rozpoznanie (np. w przypadku naliczanych odsetek bądź też połączeń spółek). W znowelizowanej ustawie CIT znalazły się także przepisy w odniesieniu do podatników o podwójnej rezydencji podatkowej, bądź tez sytuacji, gdy pominięto zagraniczny zakład podatnika.
Podatek u źródła – rynek wciąż czeka na zmiany
Mimo wielokrotnie zapowiadanych zmian regulacji w zakresie podatku u źródła (WHT), Ministerstwo Finansów (MF) dotychczas nie przedstawiło żadnego projektu w tym zakresie. Po raz kolejny już odroczyło stosowanie części przepisów (tzw. mechanizm pay and refund dla płatności powyżej 2 mln złotych) – tym razem do 30 czerwca 2021 r. Zgodnie z komunikatem MF, prace nad zmianami są zaawansowane i powinny zakończyć się w 2021 r.. Jednocześnie sfinalizowane miałyby zostać objaśnienia do przepisów WHT.
Warto więc w 2021 r. śledzić inicjatywy Ministerstwa Finansów w tym zakresie. Zgodnie z dotychczasowymi deklaracjami, możliwe kierunki zmian miałyby w szczególności obejmować ograniczenie mechanizmu pay and refund do płatności do podmiotów powiązanych i to tych o charakterze pasywnym (dywidendy, odsetki, należności licencyjne), rozszerzenie zakresu opinii o stosowaniu zwolnienia na płatności korzystające z preferencji wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania czy też wyłączenie z mechanizmu pay and refund dywidend krajowych.
Na ten moment niestety dotychczasowe problemy w rozliczeniach WHT są wciąż aktualne – które płatności powinny podlegać podatkowi u źródła w Polsce (katalog jest otwarty), w jakim zakresie przeprowadzać procedury tzw. należytej staranności, kiedy powinna mieć zastosowanie klauzula beneficial owner i jakie konkretnie wymogi w zakresie substancji biznesowej należy spełnić, aby móc skorzystać z preferencyjnych stawek WHT? Te i wiele jeszcze innych pytań należy zaadresować jeszcze przed dokonaniem płatności za granicę.
Opodatkowanie gospodarki cyfrowej
Pandemia COVID-19 znacząco przyspieszyła wzrost gospodarki cyfrowej. Nowe modele biznesowe już od dawna nie wymagają fizycznej obecności na danym rynku, a to powoduje, że obecne reguły opodatkowania nie są efektywne. Dlatego też od kilku lat trwają intensywne dyskusje odnośnie konieczności przemodelowania systemu podatków międzynarodowych. Jest to jednak obszar, w zakresie którego bardzo trudno o konsensus międzynarodowy.
W 2018 r. Komisja Europejska przedstawiła projekt dyrektywy w zakresie opodatkowania usług cyfrowych, jednakże brak było jednomyślności na forum Unii Europejskiej (UE) i projekt ten został zawieszony. Niektóre kraje europejskie usiłują wprowadzać jednostronne rozwiązania w tym zakresie (np. Francja, Hiszpania, Włochy, Austria, Czechy, Wielka Brytania). Polska dotychczas nie zdecydowała się na wprowadzenie podatku od usług cyfrowych, za wyjątkiem 1,5% opłaty na rzecz PISF (Polski Instytut Sztuki Filmowej) od przychodów uzyskiwanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podmiot dostarczający audiowizualną usługę medialną na żądanie. Opłata ta obowiązuje od 1 lipca 2020 r.
W 2021 r. warto przyglądać się pracom prowadzonym w ramach OECD, które mają na celu wypracowanie globalnych rozwiązań w tym zakresie. Prace OECD są prowadzone w ramach dwóch filarów.
Filar 1 koncentruje się nad wypracowaniem nowych zasad w zakresie tzw. „nexus” (łącznika podatkowego). Propozycja w tym zakresie obejmuje przyznanie prawa do opodatkowania tym jurysdykcjom, w których znajdują się użytkownicy bądź też rynki, na których przedsiębiorstwa cyfrowe sprzedają swoje produkty lub usługi. Z kolei Filar 2 obejmuje propozycję wprowadzenia globalnego podatku minimalnego dla międzynarodowych korporacji o skonsolidowanych rocznych przychodach powyżej 750 mln euro. OECD zapowiedziała, że chciałaby zakończyć swoje prace do połowy 2021 r. Jeżeli jednak nie uda się osiągnąć międzynarodowego porozumienia, Komisja Europejska planuje wyjść ze swoją propozycją. Wygląda więc na to, że bez względu na wynik negocjacji międzynarodowych, możemy spodziewać się nowych regulacji na tym polu w najbliższej przyszłości.
Autorzy:
Michał Niżnik, Partner w Zespole ds. Podatków Międzynarodowych w KPMG w Polsce
Małgorzata Gleń, Dyrektor w Zespole ds. Fuzji i Przejęć w KPMG w Polsce
